Pakaiza ko Igira a aden a Miyotang na riyakhesan iyan sa gift, Haraam o Halaal?

Gyai i Phembethowan sa Mas'alah ko "Ar- Raddo ma'az ziyaadah"

(so kikasoyn ko inotang ka ogaid na inomanan ka so inotang ka)


Example:

Miyotang ka ki Zaid sa P1000 ogaid na kagiya o bayadan ka na inibayad kaon na P1,500, odi na P1,000 + Gift (Relo odi na Food)



Aya pakaiza san na khapakay anan?




Makambida so smbag san:

1. Opama ka biyaloy oto a Shart (Sarat), example na phitaro oka:

Zaid otang iyakongka sa P1,000 ka bayadan aken sa P1,500 odi na bayadan aken seka sa P1,000 + Relo

Kokoman iyan na:

Haram anan, clear anan a Riba, melagid seka i miyag shart odi na si Zaid



2. Opama ka seka na miyotang ka ki zaid na P1000 tapos kagiya o ikasoy ka na P1,500.... Kenaba Urf (Kalalayaman) sa inged a datar anan, ago kenaba ka pen lagidanan pirmi, opama na minsan kabo anan di galebeken, ago si zaid na kenaba nyan mapepeniyat a utangan aken si Farhan para kaumanan so inutang iyan raken...

Kokoman iyan:

Mustahabb reka oto sabap sa aden a hadith ron ko Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam

Ago Khapakay ki zaid a kowaa nyan so Ziyaadah a P500




3. Opama ka da siran begay sa Shart ogaid na so mga tao sangkoto a inged na aden den a 'Urf (Kalalayaman) iran a so di mangotang na phagomanan so ipembayad iyan odi na phembegay sekaniyan sa Gift ko inotangan iyan -

Kokoman iyan:

Makrooh so Kabayadingka ko Utang ka a inomanan ko, ago Makrooh mambo ki Zaid oba nyan Receive-ah so P500 ron, sobo so P1,000 i kowaan iyan

Odi na katawan i Zaid a seka opama na igira a phagotang ka na lalayon ka phagomanan




4. Opama ka sekano, na mag friend kano a tanto a close, lalayon kano di mlibriay sa perak odi na Gift.......

Aya kokoman iyan:

Jaiz odi na Mobaah (Khapakay) reka ago siki Zaid