Antona e showaan o Imaam ko Masjid Igira miyakambaratmowa so Eid ago so Jumu’ah (Friday)?

Pakaiza:

Antonay kokoman igira a miyakambaratmowa so Eid ago so Jumuah? Ba phekada so Jumuah? Antonaa e Showaan o Imaam ko Masjid?


Sembag:

So mga Hanafiyyah, Maalikiyyah, Shaafi’iyyah ago Sabaad ko mga Hanaabilah na miyataayon siran a so Imaam na Waajib a makapangutbah ago makaphesambayang sekaniyan den sa Jumu’ah bapiya pen kiyashambayangan den sa Eidul Fitr odi na Eidul Adha sii ko kapita iyan sabap sa daden a Hadith a khatoon oba so Nabi sallallaho ‘alayhi wa sallam na ba sekaniyan lumipas shambayang sa Jumuah makimpen miyakambaratmowa so Eid ago so Jumuah


Aya daleel iyan na so Hadith o Nu'man bin Basher. (RadhiAllaho 'anho) a kha-aloy bo ago bapiya pen so Ipen-daleel o mga Hanaabilah a Hadith o Zaid bin Arqaam, Abu Hurayrah, Abdullah bin ‘Abbas, ‘Abdullah bin ‘Umar na langon ron miyaaloy a igira a miyakambaratmowa so ‘Eid ago Jumuah na di tharoon o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ko mga Sahabah nyan:
 وَإِنَّا مُجَمِّعُونَ

(Mataan a sekami na Phesambayang kami sa Jumu’ah)



Aya imanto pakaiza:

Na so mga Ma’moom, Antonaa i kokoman ko kapa-kadarpa iran ko Khutbah ago Sambayang sa Jumuah?


Sembag san:

So Kadakelan ko mga Ulama sa Donya a ped ko mga Shaafi’iyyah, Hanafiyyah ago Maalikiyyah na aya kepit iran na Langon Phesambayangan so Eid ago so Jumuah inonta so Mababaling ko mga walay a tanto den mangawawatan ko Masjid

So peman so mga Hanaabilah na aya kepit iran na so mga Ma’moom na makalelebi (Afdhal) kiran odi na Sunnah so Kasambayang sa Jumuah ogaid khapakay a basiran biden Shambayang sa Dhohr



Katii so Daleel o Jamhoor a mga Ulama sa Donya

1. So Katharo o Allah:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ. ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

(Surah Jumu’ah)


Miyaopakat so langon a Muslim sa Donya a kababaloy o Jumuah a Fardh ‘Ayn ago soden so Allah i miyaloy ko Qur’an ko kababaloy nyan a Paliyogat.

Phitaro iran a igira a di makaphagayon so mga Muslim ko Mas-alah ko Hadith na aya paganay a pagilayn na so Qur’an


2. Hadith o Nu’man bin Basheer (RadhiAllaho ‘anho)

عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم- يَقْرَأُ فِى الْعِيدَيْنِ وَفِى الْجُمُعَةِ بِ (سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأَعْلَى) وَ (هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ) قَالَ وَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِيدُ وَالْجُمُعَةُ فِى يَوْمٍ وَاحِدٍ يَقْرَأُ بِهِمَا أَيْضًا. فِى الصَّلاَتَيْنِ


Miyakapoon ko Nu’man bin Basheer a phitaro iyan:

So Nabi sallaho ‘alayhi wa sallam na aya phembatiyaan iyan ko dowa a ‘Eid (Eidul Fitr ago Eidul Adha) ago sii ko Jumuah na so “Sabbihisma Rabbikal A’la” ago so “Hal ataaka Hadeethul Ghaasiyah”. Phitaro iyan: Igira a miyakambaratmowa so Eid ago Jumu’ah ko isa a gawii na langon iyan pen anan phembatiyaan sii ko dowa a sambayang (So Sambayang a Eid ago so Sambayang a Jumuah)

(Saheeh Muslim)


Phitaro aken:

Daleel anan a so Nabi Sallalaho alayhi wa sallam na di nyan di shambayangan so Jumuah ago so Eid langon makimpen miyakambaratmowa


3. So Kepit o Khaleefah Uthman bin Affaan (RadhiAllaho ‘anho)

قال أبو عبيد ثم شهدت مع عثمان بن عفان فكان ذلك يوم الجمعة فصلى قبل الخطبة ثم خطب فقال يا أيها الناس إن هذا يوم قد اجتمع لكم فيه عيدان فمن أحب أن ينتظر الجمعة من أهل العوالي فلينتظر ومن أحب أن يرجع فقد أذنت له

Phitaro o Abu Ubayd: Oriyan iyan na miyakapangped ako ko kiya-shambayang sa Eid ko Masa o Uthmaan ago gyoto na alongan a Jumu’ah. Oriyan nyan na phitaro iyan (Uthmaan bin Affan) ko mga tao: Hay mga tao, Mataan a gya-i so alongan a miyakambaratmowa rekano so dowa a ‘eid (maana so Eid ago so Jumuah), Saden sa kabaya iyan a pheniyaw ko mga Ahlul ‘Awaali para ko sambayang a Jumuah na pniyaw siran, go saden sa Kabaya iyan a mbaling na baling den ka bigan aken sekaniyan sa Laod a paro

(Saheeh Bukhaari)


Thanodan:

Aya bo a bigan sa Laod a paro o Uthmaan na so mga Ahlul Awaali, aya Ahlul Awaali na so mga tao a mga wawatan i babalingan


Inisogo reketano o Nabi sallallaho alayhi wa sallam so kaonoti ko Sunnah nyan ago Sunnah o mga Khulafaur Raashideen lagid o Uthmaan RadhiAllaho anho. Sabap sa so mga khaleefah nyan na siran na manga-babager sabot ko mga galebek o Nabi Sallalaho alayhi wa sallam.

So pen so Khaleefah Uthmaan (RadhiAllaho ‘anho) e somiyogo sa kabaloy o Jumuah a dowa e Bang, sii ko masa o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam go so Abu Bakr ago so Umar (RadhiAllaho anhoma) na isa-isa so Bang sa Jumuah na biyaloy o Uthmaan a Dowa. Imanto na Alhamdolillah ka langon o Muslim na oonotan iran so Sunnah o Uthmaan bin Affan RadhiAllaho ‘anho ago gyoto den mambo i onot iran ko Nabi sallallaho alayhi wa sallam sabap sa inisogo o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam a onotan so mga Khulafaur Raashideen.


4. So Hadith o Khaleefah Umar bin Abdil Azeez

عن عمر بن عبد العزيز قال اجتمع عيدان على عهد النبي صلى الله عليه و سلم فقال : من أحب أن يجلس من أهل العالية فليجلس من غير حرج

Phitaro o Khaleefah 'Umar bin Abdul ‘Azeez: Sii ko masa o Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na miyakambaratmowa so dowa a ‘eid (maana so Eid ago Jumuah) ago Phitaro o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam: (Saden sa kabaya iyan a montod (mniyaw) ko mga Ahlul ‘Aaliyah (mga wawatan i walay sa Masjid) na ontod (Pniyaw) sa daden a problema ron
(Musnad Shafi’i, Kitaabul Um, Sunan Bayhaqi al-Kubra)

Thanodan:

So Khaleefah Umar bin Abdul Azeez na da nyan maraot so Nabi sallallaho alayhi wa sallam sabap roo na Mursal gya-i a Hadith.

Makim pen na kagiya a ped sekaniyan ko mga Khulafaur Raashideen a inisogo o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam a pagonotan so Sunnah iran.

Miyatharo o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam a oman magatos ragon na aden a Mujaddid sangkai a Ummat
Go Phitaro o Imaam Ahmad bin Hanbal a aya paganay a Mujaddid sangkai a Ummat o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam na so Khaleefah a Umar bin Abdul Azeez ago ika-dowa na so Imaam Shafi’i (Rahimahomallah)


Katii so Daleel o mga Hanaabilah


1. Hadith o Abu Hurayrah (RadhiAllaho ‘anho):

قَالاَ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْمُغِيرَةِ الضَّبِّىِّ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ رُفَيْعٍ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهُ قَالَ « قَدِ اجْتَمَعَ فِى يَوْمِكُمْ هَذَا عِيدَانِ فَمَنْ شَاءَ أَجْزَأَهُ مِنَ الْجُمُعَةِ وَإِنَّا مُجَمِّعُونَ

Phitaro o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam:
Mataan ka miyakambaatmowa so dowa a ‘Eid (Eid ago Jumuah) ago saden sa kabaya iyan na kiyasokodan ron den so Eid sa khapakay den a di Shambayang sa Jumu’ah ago Sekami peman na Phesambayang kami sa Jumuah

(Abu Dawood, Ibn Maajah, Ibn Jaarod, Bayhaqi ago si Haakim)

*Phitaro e Shaykh Albaani: Saheeh
*Phitaro e Haafiz Ibn Hajar Asqalaani:
Phitaro o Imaam Daaraqutni ago so Imaam Ahmad bin Hanbal a gyanan na Mursal
*Phitaro e Imaam Khattabi a so isnaad iyan na Feehe Maqaal
*Phitaro e Imaam Ibn Mundhir: feehe Baqiyyato bin Waleed wa feehe maqaal
*Phitaro e Imaam Ibn Jawzi : Dhaeef (Elalul Mutanaahiyah)
*Phitaro e Imaam Ibn Hazm: Laa yathbot

Thanodan:

Aya Daleel sii o mga Hanaabilah na da tendoa o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam antay bigan iyan sa laod a paro a diden kailangan a mangped sa Jumuah. Sa lagid o ba aya mapepemaana nyan na saden sa kabaya iyan na diden kailangan o ba pangped sa Jumuah.

Ogaid na tanto a marayag sangkai a Hadith a so Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na phitaro iyan: (Inna Mujammi’oon) Sekami na Phesambayang kami sa Jumuah, Daleel anan a so Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ago so mga Sahabah nyan na sekaniyan di mangutbah sa shambayang sa Jumuah

Ago khapakay a tharoon o Jamhoor a aya maana gyoto a “Inna Mujammi’oon” na Sekami a taga Madinah na phesambayang kami sa Jumuah. So peman so mga wawatan i babalingan odi na walay a tanto a kharegenan mniyaw sa Masjid para sa Jumuah na khapakay den a di mangped sa Jumuah. Lagid o siyowa o Khaleefah a Uthmaan bin Affaan.


2. Hadith o Zaid bin Arqam (RadhiAllaho ‘anho):

عَنْ إِيَاسِ بْنِ أَبِى رَمْلَةَ الشَّامِىِّ قَالَ شَهِدْتُ مُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِى سُفْيَانَ وَهُوَ يَسْأَلُ زَيْدَ بْنَ أَرْقَمَ قَالَ أَشَهِدْتَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- عِيدَيْنِ اجْتَمَعَا فِى يَوْمٍ قَالَ نَعَمْ. قَالَ فَكَيْفَ صَنَعَ قَالَ صَلَّى الْعِيدَ ثُمَّ رَخَّصَ فِى الْجُمُعَةِ قَالَ مَنْ شَاءَ أَنْ يُصَلِّىَ فَلْيُصَلِّ

(Abu Dawood, Nasai ago Ibn Maajah)

*Phitaro e Shaykh Albaani ago si Shaykh Arnaot a gyanan na Saheeh
* Phitaro e Imaam Nawawi: Jayyid
*Phitaro e Imaam Ibn Mundhir a gyanan na Laa Yathbot sabap sa si Iyaas bin Abi Ramlah na “Majhool”
*Phitaro e Imaam Ibn Qatta an: Kamaa Qaala Ibn Mundhir Annaho Laa yathbot (al-Wahmo wa Eeham)
*Phitaro e Imaam Dhahabi: Majhool (Meezan)
*Phitaro e Shaykhul Islaam Ibn Hajar Asqalaani: Majhool (Taqreeb)
*Phitaro e Ibn Mulaqqin: Majhool
*Phitaro e Imaam Ibn Khuzaymah: Di aken kilala si Iyaas bin Abi Ramlah o antay miyantogon ago miyag-jarh ron
 *Phitaro e Imaam Ibn Hazm: Laa yathbot


Thanodan:

Aden pen a lagidai a Hadith a piyanothol o Ibn Umar ago so Ibn Abbas ago lagid iyan mambo na aden a osayan ko sanad iyan makimpen piyaka-saheeh o Sabaad ko mga Ulama imanto.

Ogaid na Langon gyoto a Hadith na Miya-aloy ron a so Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na phitaro iyan: (Inna Mujammi’oon) Sekami na Phesambayang kami sa Jumuah, Daleel anan a so Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ago so mga Sahabah nyan na diden di shambayang sa Jumuah makimpen di makambaratmowa so Eid ago Jumuah.

Thanodan:

Sii ko masa o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na isa isa a di shambayangan sa Jumuah ago Eid, sii bo sa Masjid Nabawi, Katawan den a aden a Masjid sa Quba ogaid na roo pen siran di shambayang sa Madina a mawatan kiran

Ago mararani a aya bo bigan sa laod a paro na sobo so tanto den e mga wawatan i babalingan sa Masjid . So peman so mga rarani ko Masjid na Makaphesambayang den sa jumuah.


WAllaho a’lam bis Sawaab