So kasanda sa Lupa a kalalayaman sa Pilipinas na iphekararangit o Allah ago Riba

Pakaiza:


Inisanda aken so Lupa aken sa Magatos nggibo (P100,000) na phitaro aken ko siyandaan a so pheka-ragon gyoto a Lupa na rek iyan den taman sa di ako makabayad. Aya phekaragon gyoto a lupa na sapolo nggibo (P10,000) oman Telo Olan. Khapakay anan?


Sembag:


Bismillahir Rahmaanir Raheem was salaatu was salaamo 'ala Rasulihil Kareem


So mga tao na sabap ko da iran paganada so Agama iran na di siran ding galebek sa piyamaka- kaleklek a dosa na di iran pen katawan

Phesambian iran sa ngaran so Riba na pipikiren iran a kasambian sa ngaran na mimbaloy a Halaal

Aya bo a rekami na katokawan o mga Muslim antonay Haraam odi na Halaal. Isa ko di ka-khatarima o Dowa-a na kagiya aya sosoloten o tao na Haraam, odi na aya pheken ago phaginem nyan na Haraam


Thanodan:


Aya paka-asal anan na miyotang ka sa Magatos nggibo (P100,000) na inibegay ka a RaHn (Sanda) so Lupa a ka

Aya kokoman o RaHn (Sanda) sa Islaam na rek parin oto o miyotang, da mabaloy oba rek o inotangan ago mimbaloy oto a matag AMANAT rekaniyan


Sa aya maana nyan na opama ka oman makaragon so lupa sa P10,000 na ibegayng ka sangkoto a syandaan (odi na inotangan ka) a kenaba peman bayad ko P100,000 na Dowa a mapembaloy a kokoman iyan:


1. Opama ka sii ko ka-shanda aka (odi na sii ko kapagotang ka sa P100,000) na inaloy nyo a so phekaragon o Lupa a ini-sanda aka na rek den o inutangan ka (odi na siyandaan ka). Opama Piyagayunan iyo anan sii den ko transaction iyo na aya kokoman iyan na:

Miyaopakat so mga Ulama sa Donya a ped ko mga Hanafiyyah, Maalikiyyah, Shafi'iiyah ago Hanaabilah a Gyanan na RIBA

Go miya-aloy ko Hadith a Mash-hoor

كل قرض جر نفعا فهو ربا


2. Opama ka da niyo anan pagayuni ka aya bo a pimbityara-an iyo na ini-sanda aka so lupa aka sa Magatos nggibo (P100,000) - dangka aloya a rek iyan so phekaragon o sanda

Oriyan iyan na oman maka-ragon so lupa na ibegay kaon so miyaragon ka

Odi na phitaro o kaon a phagosara ka den so phekakowa sangkanan a Lupa


Na katii so kokoman ron o mga Ulama:


     1. So sabaad ko mga Muta'akhkhireen ko mga Hanafiyyah na piyakay iran anan asar ka kenaba anan 'urf (kalalayaman ko mga tao). Opama ka kalalayaman o mga tao na Haraam pen

     (Raddul Muhtaar 'ala ad-durril mukhtaar - Ibn 'Aabideen)

     Note: Sii sa Pilipinas na kalalayaman kiran anan

    2. So mga Maalikiyyah na Haraam kiran anan

    (Balaghatus Saalik 'ala sharhees sagheer)

    3. So mga Hanaabilah na Haraam kiran

     (Al-Mughni li ibn Qudaamah)

    4. Sekami a mga Shafi'iyyah na Haraam pen

ليس للمرتهن فى المرهون الا حق الاستيثاق فيمنع من كل تصرف او انتفاع بالعين المرهونة

    (Rawdatut Taalibeen)


Note:

Opamaka aya bitiyara iyo na inisanda aka so Lupa sa magatos nggibo na roo bo miyataman so piyagayunan iyo. Oriyan iyan na so siyandaan sa Lupa na phekowa-an iyan so miyaragon odi na di ron gii meragon na katii so kokomaniyan

1. Opama ka katawan anan o miyananda (odi na miyotang sa Magatos nggibo). Maka-aayun sekaniyan sabap sa gyanan i kalalayaman ko inged na Haraam ko langon a Madhab

كل قرض جر نفعا فهو ربا

2. Opama ka di katawan o miyananda (odi na katawan iyan ogaid na di makaririla) na miyaopakat so mga Ulama ko pat a madhab sa donya a kababaloy nyan a Haraam ago miyaped ko kang-ga ghasab sa tamok

( كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ : دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ )

رواه مسلم


Phitaro o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam:

1. Aya pinaka-maito a dosa ko kap-riba sa salad bo a dirham na sobra pen so dosa nyan oba so tao a miyaka-telo polo ago telo makan-zina

 عن النبي صلى الله عليه وسلم : (دِرْهَمٌ رِبًا يَأْكُلُهُ الرَّجُلُ وَهُوَ يَعْلَمُ أَشَدُّ مِنْ سِتَّةٍ وَثَلَاثِينَ زَنْيَةً) رواه أحمد (21450) وقال المنذري والهيثمي : رجاله رجال الصحيح

2. Sii ko isa a riwayat na lagid o Mama a pin-zinaan iyan si Ina iyan (Fal'iyaadho billah)


 (الرِّبَا سَبْعُونَ حُوبًا أَيْسَرُهَا أَنْ يَنْكِحَ الرَّجُلُ أُمَّهُ) رواه ابن ماجه (2274) وصححه الألباني في صحيح ابن ماجه ، وقال المنذري : إسناده صحيح أو حسن أو ما قاربهما .


Note:

Gyangkai a sembag na para bo sangkoto a exact a paka-iza sa poro

Opama ka aden a pakaiza ko ka-sanda a mbida siran sangkanan a miya-aloy a paka-iza na iiza tano ko mga Ulama tano a migegepa nyan so Masa-il ko RaHn (Ka-sanda)



WAllaho a'lam bis sawaab

Kokoman ko Salaatut Tasbeeh

Pakaiza:


Aden a Ustadh sii sa Pilipinas na phitaro iran na Bid'ah so Salaatut Tasbeeh wa kollo Bid'atin Dalaalah. Phitaro iran a katharo kon anan o mala a Mufti sa Saudi lagid i Shaykh Ibn Uthaymeen ago si Saykhul Islaam Ibn Taymiyyah na phitaro iyan ko Majmo'ol Fatwa na Kabokhagan kon anan ago kiyokom anan a Fatawa Lajnatud Daa-imah sa Saudi a Bid'ah

Antonaa-i maphetaro iyo ron?



Sembag:

Bismillahir Rahmaanir Raheem was Salaato was Salaamo 'ala Rasulihil Kareem wa 'ala aalihi wa ashaabihi wa man tabi'ahom bi ihsaanin ilaa yawmed deen


Aya kepit o Kadakelan a Ulama a ped ko mga Muhadditheen ago Fuqaha gyangkai a Ummat o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na Sunnah odi na Mustahabb so Salaatut Tasbeeh ago tanto a mala a balas a khaparoli o phe-sambayangon

Katii so Hadith iyan ago so Okit Okit a ka-Shambayangi ron:


ﻋﻦ ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ ﺭﺿﻲ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻬﻤﺎ ﺃﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻗﺎﻝ ﻟﻠﻌﺒﺎﺱ: "ﻳﺎ ﻋﻤﺎﻩ ﺃﻻ ﺃﻋﻄﻴﻚ؟ ﺃﻻ ﺃﻣﻨﺤﻚ؟ ﺃﻻ ﺃﺣﺒﻮﻙ؟ ﺃﻻ ﺃﻓﻌﻞ ﺑﻚ ﻋﺸﺮ ﺧﺼﺎﻝ ﺇﺫﺍ ﺃﻧﺖ ﻓﻌﻠﺖ ﺫﻟﻚ ﻏﻔﺮ ﺍﻟﻠﻪ ﻟﻚ ﺫﻧﺒﻚ ﺃﻭﻟﻪ ﻭﺁﺧﺮﻩ ﻭﻗﺪﻳﻤﻪ ﻭﺣﺪﻳﺜﻪ ﻭﺧﻄﺄﻩ ﻭﻋﻤﺪﻩ، ﻭﺻﻐﻴﺮﻩ ﻭﻛﺒﻴﺮﻩ، ﻭﺳﺮﻩ ﻭﻋﻼﻧﻴﺘﻪ، ﻋﺸﺮ ﺧﺼﺎﻝ، ﺃﻥ ﺗﺼﻠﻲ ﺃﺭﺑﻊ ﺭﻛﻌﺎﺕ ﺗﻘﺮﺃ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺭﻛﻌﺔ ﻓﺎﺗﺤﺔ ﺍﻟﻜﺘﺎﺏ ﻭﺳﻮﺭﺓ، ﻓﺈﻥ ﻓﺮﻏﺖ ﻣﻦ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻗﻠﺖ: ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺍﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ ﻭﻻ ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺍﻟﻠﻪ ﺃﻛﺒﺮ ﺧﻤﺲ ﻋﺸﺮﺓ ﻣﺮﺓ، ﺛﻢ ﺗﺮﻛﻊ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻭﺃﻧﺖ ﺭﺍﻛﻊ ﻋﺸﺮﺍ ، ﺛﻢ ﺗﺮﻓﻊ ﺭﺃﺳﻚ ﻣﻦ ﺍﻟﺮﻛﻮﻉ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻋﺸﺮﺍ، ﺛﻢ ﺗﻬﻮﻱ ﺳﺎﺟﺪﺍ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻭﺃﻧﺖ ﺳﺎﺟﺪ ﻋﺸﺮﺍ، ﺛﻢ ﺗﺮﻓﻊ ﺭﺃﺳﻚ ﻣﻦ ﺍﻟﺴﺠﻮﺩ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻋﺸﺮﺍ، ﺛﻢ ﺗﺴﺠﺪ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻋﺸﺮﺍ، ﺛﻢ ﺗﺮﻓﻊ ﺭﺃﺳﻚ ﻓﺘﻘﻮﻟﻬﺎ ﻋﺸﺮﺍ. ﻓﺬﻟﻚ ﺧﻤﺲ ﻭﺳﺒﻌﻮﻥ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺭﻛﻌﺔ، ﺗﻔﻌﻞ ﺫﻟﻚ ﻓﻲ ﺍﻷﺭﺑﻊ ﺭﻛﻌﺎﺕ. ﺇﻥ ﺍﺳﺘﻄﻌﺖ ﺃﻥ ﺗﺼﻠﻴﻬﺎ ﻓﻲ ﻛﻞ ﻳﻮﻡ ﻣﺮﺓ ﻓﺎﻓﻌﻞ، ﻓﺈﻥ ﻟﻢ ﺗﻔﻌﻞ ﻓﻔﻲ ﻛﻞ ﺟﻤﻌﺔ ﻣﺮﺓ، ﻓﺈﻥ ﻟﻢ ﺗﻔﻌﻞ ﻓﻔﻲ ﻛﻞ ﺷﻬﺮ ﻣﺮﺓ، ﻓﺈﻥ ﻟﻢ ﺗﻔﻌﻞ ﻓﻔﻲ ﻛﻞ ﺳﻨﺔ ﻣﺮﺓ، ﻓﺈﻥ ﻟﻢ ﺗﻔﻌﻞ ﻓﻔﻲ ﻋﻤﺮﻙ ﻣﺮﺓ
  
Miyapoon ko Abdullah bin Abbas (RadhiyAllaho anho) a mataan a so Rasulollah (Sallallaho 'Alayhi wa sallam) na pitharo iyan ko (Bapa iyan a so) Al-Abbas Bin Abdil Muttalib:

Hay Bapa Aken, bako reka mbegan so sapolo a mapiya a o manggalebek ka na ipe-rila rka o Allah so dosangka a miyaona ago miyaori, goso dosangka andang ago bago, go so dosangka a pimbaba ago so
da mbaba-a, goso dosangka a maito ago mala,
go so dosangka a mapayag ago masolen, na giyanan a sapolo a mapiya (na aya okit kakha-paroli angka san) na so kapesambayang ka sa pat raka-at (a salaatut -tasbeeh. Opama ka. khagagangka mamayandeg sii ko oman gawii na galebek angka, na
odi nga khagaga na apiya sii ko oman Jumu'ah na makaisa, na odi nga khagaga ko oman Jamu'ah na apiya sii ko oman saolan, na odingka khagaga na apiya sii ko oman saragon, na odi nga pn anan khagaga na apiya makaisaisa sii ko tnday a omor ka.



(Saheeh Ibn Khuzaymah, Sunan Abu Dawood, Sunan Ibn Maajah, Haakim)


Piyaka-saheeh anan a miyakadake-dakel a miyangaoona a Muhaddith sa bapiya pen so Shaykh o mga Salafi a si Shaykh Albaani na Phitaro iyan a gyanan a Hadith na Saheeh li Ghayrihi


Katii so mga Imaam ago Hafiz sa Hadith a pitharo iran a Saheeh odi na Hasan gyanan a Hadith

1. Sii ko mga Salafus Saaleh na so Ameerul Mo'mineen fil Hadith, Imaam Abdullah bin Mubaarak (Taabi Taabien) ago so mga Morit iyan a mga Muhaddithoon ago mga Fuqaha

2. Imaam Muslim

3. Imaam Nasa-i

4. Imaam Yahya bin Ma'een

5. Imaam Abu Dawood

6. Imaam Suyuti

7. Imaam Ibn al-Madeeni (Ustadh o Imaam Bukhaari)

8. Imaam Daaraqutni

9. Imaam Ibn Mandah

10. Imaam Ibn Salaah

11. Imaam Subki

12. Imaam Daylami

13. Imaam Ibn Hibban

14. Imaam Zarkashi

15. Imaam Mundhiri

16. Haafiz Al-Aajeri

17. Hafiz Abu Abdur Rahman al-Basri

18. Hafiz Abul Hasan al-Maqdisi

19. Imaam Salahud Deen al-Alaai

20. Haafiz Siraajud Deen al-Bolqeeni

21. Imaam Khateeb al-Baghdaadi

22. Hafiz Abu Sa'eed as-Sam'aani

23. Hafiz Abu Musa al-Madeeni

24. Haafiz Abul Hasan bin al-Mufadhdhal

25. 'Allamah Nimawi (Atharus Sunan)

26. 'Allamah al-Mubaarakfuri (Tuhfatul Ahwadhi Shar Tirmidhi)

27. Mullah Ali al-Qaari

28. Imaam Haakim al-Neesaburi

29. 'Allamah Ibn Naaserud Deen ad-Dimishqiy

30. 'Allamah Abdul Kareem as-Sam'ani

31. Haafiz Abu Musa al-Asbahaani

32. 'Allamah Shamsud Deen Muhammad Toolon

33. Shaykh Muhammad bin Abdi Rasulil Birr al-Janzi

34. Shaykh Ahmad As-Siddique al-Ghumaari

35. Shaykh Saqqaaf

36. Shaykh Jaasim al-Faahed ad-Dawsi

37. Imaam Shaami al-Hanafi

38. Imaam Abdul Hayy Lucknawi

39. Imaam Ibn Haajar al-Haytami

40. Imaam Raafe'i al-Shafi'i

41. Imaam al-Baghawi

42. Allamah Juwayni

43. Allamah Abu Haamid

44. Allamah al-Muhaamilee

45. Imaamul Haramayn

46. Qaadi Husayn

47. Allamah al-Matulee

48. Allamah Zaaher bin Ahmad ar-Radee

49. Shaykh Sayyid Saabiq

50. Imaam Nawawi (Tadhheebul Asmaa-i was Sifaat)

51. Shaykhul Islaam Ibn Haajar As-qalaani (al-Khisaalul Mufakkirah wa 'amalil adhkaar)

52. Shaykh Naaserud Deen al- Albaani (Salafi)



(Ilayangka so Kitan a Atharus Sunan o 'Allamah Nimawi, Tuhfatul Ahwadhi Sharh Tirmidhi o 'Allamah Mubaarakfuri, 'Awnul Ma'bood, Rawdhatut Taalibeen o Imaam Nawawi ago so mga Kitaab o mga Shaykh a inaloy aken sii)


Phitaro o Imaam Zarkashi:

Miyaribat so Ibnul Jawzi ko kinibetad nyan ko hadith sa salaatut Tasbeeh ko mga Mawdho' sabap sa gyanan na Saheeh odi na Hasan

Phitaro aken:

Katan so da a takar iyan a mga Ulama ago Muhaddith a phitaro iran a Saheeh so Hadith na sabap roo na daden a sangkaan a atay a kababaloy o Salaatut Tasbeeh a Mustahabb

Batagolabao ron a kepit pen anan o mga Salafus Saaleh lagid o Imaam Abdullah bin Mubaarak (Rahimahullah) ago so mga Morit iyan a mga Muhaddithoon ago Fuqaha


WAllaho a'lam bis Sawaab

So Kokoman ko ka-Qunot sa Sobh

Pakaiza:


Ba Bid'ah so ka-Qunot sa Sobh sabap sa aden a Hadith a Phitaro o Sahabah Taariq bin 'Aasem RadhiAllaho 'anho a Muhdath so qunot sa soboh ago katawan tano a Kollo Muhdathatin Bid'ah wa kollo bid'atin Dalaalah



Sembag:

Bismillahir Rahmaanir Raheem was Salaato was Salaamo 'ala Rasulihil Kareem wa 'ala aalihi wa ashaabihi wa man tabi'ahom bi ihsaanin ilaa yawmed deen


Aya katharo o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam:

رب حامل فقه ليس بفقيه

Maana: Madakel a maawid sa Fiqh (lagid o mga Muhaddithoon) na kenaba Faqeeh


Sisan so Qur'an ago so Hadith ogaid mbida bida so mga tao sa daradat ko sabot ko Qur'an ago Hadith

Kenaba langon o Tao na Mujtahid odi na miniraot sa daradat a Ijtihad

Thanodan tano pen ka Pat (4) a phekowaan tano sa kokoman ko Agama ago kiya-opakatan aya o mga Ulama sa Ahlus Sunnah Wal Jama'ah

1. Qur'an
2. Hadith
3. Ijma'
4. Qiyas


Omani Imaam ko Madhab na aden a usol iran ko kapetharima-a iran ko Hadith bapiya pen miyakapoon ko sanad a Saheeh ago mbidabida so sabot iranon.

Aden a Hadith a Saheeh ko isa a Imaam na Dha'eef ko isa a Imaam ago miyaka-dakedakel anan

Kenaba kagiya so isa a Sahabah na phitaro iyan a bid'ah so isa a galebek na mimbaloy den mambo a bid'ah a Haraam oba nggalebeka


So mga Sahabah mismo na aden a ikhtilaaf iran ko madakel ko mga Mas-alah ko Agama


Aya ibarat anan na so Abdullah bin 'Umar (RadhiAllaho 'anho) na phelebaden iyan a maito a ator so gii Shambayang a di nyan iphoro so mbala a Lima nyan igira a phe-ruko ago igira a phoon sa Ruko sabap sa kapipikira nyanon na Bid'ah odi na kenaba sunnah gyoto a galebek ka da nyan Mailay so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam oba nyan oto ping-galebek ogaid na so Ama iyan a 'Umar (RadhiAllaho anho) na miyapanothol ko sanad a Saheeh a di nyan iphoro so mbala a Lima nyan sa Ruko ago oriyan o Ruko ka sii nyan bo ipheporo sa takberatul owla.

Lagid iyan na Abdullah bin Mas'ood ago so mga Morit iyan ago so 'Ali (RadhiAllaho 'anho) ago so mga Morit ago Sundaro nyan sa Kufah ko sekaniyan e Khaleefah na di iran iphoro so Mbala a lima iran inonta sa sii bo sa Takbeer Tahreema. Phitaro o Abdullah bin Mas'ood a gyoto so Sambayang o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam.

Go gyanan i phi-kepit o mga Salafus Saaleh a ped ko mga Taabien ago Taabi Taabien sa Kufah sa gyanan mambo e kepit o Hanafi ago so Kadakelan ko mga Maaliki

Miyaka-dake dakel a Mas-alah ko Agama a aden a Ikhtilaaf ron o mga Sahabah sabap sa aden a miyailay o isa a sahabah a pinggalebek o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam a da mailay o salakaw a sahabah.

Aya makalelebi ko mga Muslim batagolabao ron so miyamakapangadi na di iran phepakaito-a so Madhab o salakaw ago di boden miyaka-lebo lebod a kaphe-kokoma tano iranon sa bid'ah sabap bo sa aden a mhitaroon a isa a Sahabah sa bid'ah. Miyaka-dakedakel so Sahabah o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam

Khapakay a Tharoon ka a para raken na Bid'ah gyoto a galebek ago aden a daleel akenon, so mambo so salakaw raken na aya kepit iyan na Mustahabb odi na Sunnah ago aden mambo a daleel iyan ago so Allah i lebi a matao ko benar.


Mipantag ko pakaiza:

Aya kepit o sabaad ko mga Salafus Saaleh lagid o Imaam Abu Haneefah ago so Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahumallah) ago so miyamangonot kiran na kenaba Sunnah so ka-Qunot sa Soboh inonta bo sa aden a Naazilah (Morala) a miyanggolaola ko inged

Ogaid na thanodan ka so Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah) na phitaro iyan a igira a aden a miyag-Qunot sa Soboh na onot ron den so mga Ma'moom sa ka-qunot, kiya-ayonan sekaniyan san o Imaam o mga Salafi a si Ibn Taymiyyah (ghafarAllaho laho wa lanaa)


So peman يج sabaad ko mga Salafus Saaleh lagid o Imaam Maalik ago so Imaam Shafi'i (Rahimahumallah) na phitaro iran a Sunnah so ka-qunot sa Soboh oman gawii ogaid na aden a mbidaan iran.

1. So Imaam Maalik na aya kepit iyan na aya sunnah na sii qunot ko dapen so Ruko oriyan o Sakeb ko Fatihah ago mainay so Qunot o Imaam ko Sambayang,

2. So peman so Imaam Shafi' na aya kepit iyan na so Qunot na oriyan o Ruko ago phiki-neg o Imaam so Qunot para pheka- Ameen o mga Ma'moom


Aya bo a kiyapelagidan iran na gyoto a kababaloy o Qunot sa Soboh a Sunnah odi na Mashro'


Aden peman ko mga Salafus Saaleh lagid o Ameerul Mu'mineen fil Hadith Imaam Sufyan ath-Thawri (Rahimahullah), Imaam o Ahlus Sunnah wal Jama'ah a ped ko mga Taabi Taabien, na aya kepit iyan na di sekaniyan Qunot ogaid na saden sa Qumonot sa Soboh na Mapiya go saden sa di Qumonot na Mapiya

قال سفيان الثوري إن قنت في الفجر فحسن وإن لم يقنت فحسن

(Sunan Tirmidhi)


Sabap sa aya Original tano a Madhab tano sa Pilipinas na Shafi'iyyah na aya phagosayn aken na so kababaloy a Qunot a Mashro' odi na Sunnah


Phitaro o Imaam al-Haazimi (584 AH) na phitaro iyan ko Kitab iyan al-i'tibaar fi bayaan al-Naasikh wal Mansookh:

So ka-qunot sa Soboh na kepit o Madakel ko mga (Salafus Saaleh) Sahabah ago Taabien

So mga Sahabah na gyanan e kepit o 'Ammar bin Yaasir, Ubay bin Ka'b, Abu Musa al-Ash'ari, Abdur Rahmaan a wata a mama o Abu Bakr as-Siddique, ago miyapanothol a kepit o Abdullah bin 'Abbas, Abu Hurayrah, Al-Baraa bin Al-'Aazeb, Anas bin Maalik, Abu Haleemah Mu'adh bin Al-Haareth al-Ansaari, Kafaaf bin Eema bin Rahdhah, Ahbaan bin Sayfi, Sahl bin Sa'd as-Saa'idiy, Urfujah bin Shurayh, Mu'aawiyah bin Abi Sufyaan go so 'Aishah as-Siddiqah (RadhiAllaho 'anhom)

So mga Mukhadramoon na gya-i Kepit o Abu Raja' al-Ataaradiy, Suwayd bin Ghaflah, Abu 'Uthmaan Al-Nahdiy go so Abu Raa-fi'i (Rahimahomullah)

So mga Salafus Saaleh a ped ko mga Taabien na gyanan i kepit o Sayyidut Taabien (Olowan o mga Taabien) Imaam Sa'eed bin Al-Musayyib, Imaam Al-Hasan al-Basri, Imaam Muhammad bin Sirreen, Imaam Abaan 'Uthmaan, Imaam Qatadah, Imaam Tawos, Imaam 'Ubayd bin 'Umayr, Imaam ar-Rabee' bin Khuthaym, Imaam Ayyoob as-Shaktiyaani, Imaam 'Ubaydah as-Salmaani, Imaam 'Urwah bin Zubayr (Pakiwataan o 'Aaisha RadhiAllaho 'anha), Imaam Ziyaad bin 'Uthmaan, Imaam AbdurRahmaan bin Abi Layla, Ameerul Mu'mineen (Khaleefah) Umar bin 'Abdul 'Azeez ago so Imaam Humayd at-Taweel (Rahimahumollah)


So mga Salafus Saaleh ko mga Taabi-Taabien na gyanan i kepit o Imaam Abu Ishaaq, Imaam Abu Bakr bin Muhammad, Imaam al-Hakam bin 'Utbah, Imaam Hammad, Imaam Maalik (Imaamu Daaril Hijrah) go so mga Ulama sa Hijaaz, Imaam Al-'Awzai go so kadakelan ko mga Ulama sa Shaam go gyanan i Kepit o Naaserul Hadith Imaam ash-Shafi'i (Rahimahumollah)



Phitaro o Imaam Nawawi (Rahimahullah):

قال النووي في شرح المهذب: القنوت في الصبح مذهبنا وبه قال أكثر السلف ومن بعدهم أو كثير منهم

So ka-Qunot sa Sobh na kepit ami ago kepit o pinaka-madakel ko mga Salafus Saaleh go so miyamaka-tondog kiran odi na so kadakelan kiran



Phitaro aken:

Lagidai a kadakel a Salafus Saaleh na pakapenggalebek neka sa Bid'ah a Marata?



Katii so sabaad ko mga Daleel sa Hadith:


1. So Hadith o Anas (RadhiAllaho 'anho):

 عن أنس بن مالك قال ما زال رسول الله صل الله عليه و سلم يقنت فى الفجر حتى فارق الدنيا

Miyakapoon ko Anas bin Maalik a phitaro iyan a Diden mararampet so kaphe-qunot o Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam sa Fajr (Soboh) taman ko kiyawafat iyan

(Sunan Daaraqutni, Ahmad, Sunan al-Bayhaqi ago Mustadrak al-Haakim go so Sanad iyan na Saheeh)

Phitaro o Imaam Nawawi ko Sharhul Muhadhdhab al- Majmo':

حديث صحيح رواه جماعة من الحفاظ و صححوه

(Gyanan na Saheeh a Hadith a piyanothol o grupo o mga Huffaz ago phitaro iran na Saheeh)


Note:

Aden a mga Ulama a piyaka-Dha'eef iran gyai a Hadith sabap sa aya paratiyaya iran na Dha'eef so isa ko miyanothol ron maana so Abu Ja'far Ar-Raazi

Aya sembag ami san na miyaka-dakedakel so mga Ulama a phitaro iran a Thiqah odi na Saalehul Hadith so Abu Ja'far ar-Raazi

Sa Katii siran:

1. Imaam Ahmad bin Hanbal sii ko Riwayat o Hanbal (Pakiwataan iyan)
2. Imaam Ibnul Madeeni sii ko riwayat o Muhammad bin Uthmaan bin Abi Shaybah
3. Imaam Yahya bin Maeen
4. Imaam Ibn Ammar al-Mawsili
5. Imaam Abu Haatim ar-Raazi
6. Imaam Ibn 'Adi
7. Imaam Ibn Sa'd
8. Imaam Al-Haakim Naysaboori
9. Imaam Ibn Abdil Barr
10. Imaam Shu'bah na kominowa sa Hadith ko Abu Ja'far ar-Raazi ago di sekaniyan pag-narrate inonta sa Thiqah (Qawaid Ulom al-Hadith by Shaykh Zafar Uthmaani)
11. Imaam Ibn Khuzaymah (311) - Sabap sa inibetad iyan so dowa a Hadith o Abu Ja'far ko saheeh nyan
12. Imaam Ibn Shaheen (385) - Phitaro iyan a Saaleh (Taarekhu asmais sifaat)
13. Imaam Daaraqutni (385) -
14. Imaam Abu Abdullah al-Qurtobi (671) - Tafsir iyan ko (Surah Ali Imraan verse 128-129) na phitaro iyan a saheeh so Hadith o Razi ko Qunot ko Fajr)
15. Imaam Abul Abbas al-Qurtobi (656) - (Ibn Mulaqqin sii ko kitab iyan a Badrul Muneer)


Go Phitaro o Al-Hafiz Waliud Deen al-Iraaqi (Tarheelut Tathreeb) na piyaka-Thiqah gya-i a mga Imaam so Abu Ja'far al-Raazi

16. Imaam Abu Abdullah al-Bajali
17. Imaam Abu Abdullah al-Haakim
18. Imaam Al-Bayhaqi
19. Imaam Nawawi (Sharhul Muhadhdhab)
20. Imaam Abu Bakr al-Haazimi (584) - (al-i'tibaar fi bayaan al- Naasikh wal Mansookh)
21. Imaam Ibn Mulaqqeen (Badrul Muneer)
22. Hafiz Ibn Hajar Asqalaani - Hasan ko (kitaab iyan a Nata-ijul Afkaar)

23. Al-Haafiz Diya al-Maqdesi al-Hanbali (643) na di manothol sa Hadith phoon ko Abu Ja'far ar- Razi ko kitab iyan a al-Mukhtaarah - ipendaleel iyan sa khapakay a odi Thiqah rekaniyan so Razi na Sadooq

24. Imaam Muhammad Ibn Yusuf al-Saalehi (Subul Huda war Rashaad) - Phitaro iyan a Sadooqul Hifdh


25. Haafiz Nurud Deen Haythami (807) - Majmauz zawaaid - Thiqah

26. Phitaro o Imaam Dhahabi - Saalihul Hadith (Meezanul I'tidaal), Sadooq - al-Mughni fi du'afah

27. Al-Haafiz Ahmad al-Busayri (840) - Thiqah (Ithaaful Khiyarah)

28. Al-Hafiz Sibt ibn al-Ajami (Burhaanud Deen al Halabi) (841) - Saalehul Hadith. (Al-Ightibaat)


29. Dr. Abdul Azeez bin Saaleh al-Luhaydaan (Imaam Muhammad Sa'ud University in Riyaadh) - Sadooq laa ba'sa bihi (Shuyukh Shu'bah al-ladheena da'afahom Imaam Ahmad)

30. Imaam Ibn Hazm DhaaHeriy (456) - inaloy nyan so sanad ar-Raazi ago phitaro iyan ko Muqaddimah al-Muhalla (si sekaniyan phag-daleel inonta ko Thiqaat)

31, Shaykh Nawaab Siddique Hasan Khan (1307) - Salafi - Saheeh (Abjadul 'Uloom)

32. Shaykh Muhammad bin Abdil 'Azeem al-Zurqaani (1367) - Saheeh (Manaahilul 'Irfaan fi Uloomil qur'an)


33. Shaykh Shu'ayb Al-Arnaot - Hasan (Editing Musnad Ahmad)

34. Shaykh Muhammad Husayn al-Dhahabi (Tafsirul Mufassiroon), Shaykh Wasiullah Abbas (Editing of Fadaelus Sahabah by Imaam Ahmad), Shaykh Hamza Zayn. (Editing Musnad Ahmad) - Saheeh

35. Shaykh Muhammad ibn Muhammad Abu Shuhbah (Isra-iliyyat wal Mawdo'at fi kotob tafsir)
- Phitaro iyan a saheeh


Gyanan so mga Ulama a tiyarima iran a Thiqah, Saheeh odi na Hasan so Hadith o Abu Ja'far al-Raazi sa aya kepit ami ron na Saheeh odi na Hasan so Hadith iyan


2. So Kepit o Abu Bakr, Umar ago Uthmaan (RadhiAllaho 'anho)

ونحو ما جاء عن العوام بن حمزة قال : سألت أبا عثمان عن القنوت في الصبح ، قال : بعد الركوع ، قلت : عمن ؟ ، قال : عن أبي بكر وعمر وعثمان

Phitaro o al-Awwam bin Hamzah: Inizaan aken so Abu Uthmaan mipantag ko qunot sa Soboh sa phitaro iyan: Oriyan o Ruko, Phitaro iyan, anda ka miyakowa a Kepit? Phitaro iyan: Phoon ko Abu Bakr, Umar ago 'Uthmaan (RadhiAllaho 'anhom)


 (Sunan Bayhaqi go Phitaro iyan a Hadith Hasan)


روى البزار عن سيدنا أنس: أن رسول الله صل الله عليه و سلم قنت حتى مات وابو بكر حتى مات عمر حتى مات

Piyanothol o Al-Bazzar a phoon ko Anas (RadhiAllaho 'anho) a mataan a so Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam na phe-qunot taman ko kiyawafat iyan, so Abu Bakr na phequnot taman ko kiyawafat iyan, So Umar na Phe-qunot taman ko kiyawafat iyan

(Kashful Astaar - Phitaro o Haafiz Imaam Nurud Deen al-Haythami: So mga panonothol na mga Thiqah (Kasasarigan) go Phitaro e Shaykh Saqqaf: Hadith Muttasil Saheeh)



3. So Athar o Khaleefah 'Umar (RadhiAllaho 'anho):

سئل انس بن مالك: ا قنت عمر فى صلاة الصبح؟ قال لقد قنت من هو خير منه قنت النبى صل الله عليه و سلم

Inizaan so Anas (RadhiAllaho 'anho): Ba miyag-qunot so Umar (RadhiAllaho 'anho) ko sambayang a Soboh? Phitaro iyan (Anas): Mataan a miyag-Qunot so mas makalelebi adi sekaniya, Miyag-qunot so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam

(Tanqeeh al-Tahqeeq fi ahaadith al-Ta'leeq, Al i'tibaar fin Naasikh wal mansookh)


Phitaro o Imaam Ibn Abdil Barr: Mas madakel so mitharo a phe-qunot so 'Umar RadhiAllaho 'anho ko Sambayang a Soboh (Al-Istidhkaar)

Phitaro o Imaam Tahawi:

So Abdur Rahmaan bin Abi Layla, 'Ubayd bin 'Aamer, Taareq bin Shihaab na phitaro iran a phe-qunot so Umar (RadhiAllaho 'anho) sa Soboh ago so sanad iyan na Saheeh


4. So Athar o Khaleefah 'Ali (RadhiAllaho 'anho) ago so Abu Musa al- Ash'ari (RadhiAllaho 'anho)

عن عبد الله بن معقل قال كان على و أبو موسى يقنتان فى صلاة الصبج

Phitaro o Abdullah bin Ma'qal a aya olaola o 'Ali (RadhiAllaho 'anho ) ago so Abu Musa al Ash'ari (RadhiAllaho 'anho) na phequnot siran sa Soboh

(Tahawi ago Sunan Bayhaqi go phitaro o Imam Nimawi a so sanad iyan na Saheeh, Phitaro o Imaam Bayhaqi: Haadha 'an 'Ali Saheehon Mash-hoor - Gyanan na Saheeh ago Lumalangkap a Galebek o Ali RadhiAllaho 'anho )


5. So Athar o Abdullah bin Abbas (RadhiAllaho 'anho)

عن أبى رجاء عن ابن عباس قال صليت معه الفجر فقنت

Phitaro o Abu Raja: Mishambayang ako sa Soboh a ped aken so Abdullah bin 'Abbas (RadhiAllaho 'anho) na miyag-qunot sekaniyan  

(Tahawi go Phitaro e Imaam Nimawi a so so sanad iyan na Saheeh)


Phitaro aken:

Gyanan i Sembag ko Hadith o Tareeq al-Ashja'i (RadhiAllaho 'anho)

Ogaid na diden mapiya ko Muslim a Phe-qunot sa soboh o ba nya phepakarataan iyan so di qunot sa soboh, lagid iyan na oba so di qunot na oba nyan pakarata-a so Phe-qunot

Sabap sa omanisa na aden a thitindegan iyan a Daleel ko kepit iyan ago moonot sa Imaam a Kasasarigan so 'Ilmo iyan


So moonot ko Shafi'iyyah na Sunnah a Maka-qunot siran ko Soboh ago ped pen oto ko Ab'aadhus Salaah sa aya maana nyan na opama ka makalipat siran qumunot sa Sobh na Sunnah kenaba Waajib a sumujod siran sa Sahwi

Addendum:

So peman so mga tao a aya bo den a di iran di tharoon na antona-a ini a kiyalibogan kami ka mbarambarang den a kepit o mga Ulama


Aya sembag aken kiran na:

Aya sabap a kiyalibogi reka na sabap sa kenaba ka pemana-i Mujtahid na di ka tumetendo sa Madhab ka

So miyamakalala a Muhaddith sa donya lagid o

1. Imaam Bayhaqi (Miyapanthol a so minisorat iyan a kitab na phamanik 1,000 Volumes)

2. Imaam Daaraqutni (Lumalangkap ko Expertise iyan sa Hadith ago Jarh wa Ta'deel)

3. Shaykhul Islaam wa Ameerul Mu'mineen fil Hadith al-Haafiz Ibn Hajar As-qalaani (Sekaniyan so Khirek ko Tanto a kadadayoan a osayan ko Saheeh Bukhaari maana Fathul Baari) - Aya kabasa ron o sabaad ko mga Ulama na o aden a satiman bo a Hadith a di nyan katawan na mararani sa Mawdho' gyoto a Hadith

4, Imaam Nawawi (Sekaniyan so khirek ko Riyaadhus Saaliheen ago so more than 20 volumes a Encylopedia a Fiqh ago Hadith - Sharhul Muhadhdhab)

5. Imaam Ibn Maajah (Kirek ko Sunan Ibn Maajah sa Sihah Sittah)

6. Imaam Daarimi (Sunan Daarimi)

7. Imaam Haakim (Mustadrak Saheehayn)

8. Imaam Ibn Khuzaymah (Saheeh Ibn Khuzaymah)

9. Imaam Dhahabi (Morit o Ibn Taymiyyah)

10. Imaam Tabaraani

Ago madakel pen a mga Muhaddithoon sa Donya


So Miyamakalala a Mufassir sa Qur'an :

1. Imaam Ibn Katheer (Tafsir Ibn Katheer)

2. Imaam Suyuti (Tafsir Durril Manthoor)

3. Imaam Baghawi (Tafsir Baghawi lumalangkap sekaniyan Muhyes Sunnah)

4. Imaam Baydaawi (Tafsir Baydaawi)

5. Imaam Fakhrud Deen ar- Raazi (Tafsir


Ago miyamakalala a Fuqaha:

1. Imaam Ghazzali

2. Imaam al- Maawardi

3. Imaam Ibn Hajar Haytami

4. Imaamul Haramayn

5. Shaykhul Islaam Zakariyyah al-Ansaari

6. Imaam Khateeb Shirbeeni

7. Imaam Shamsud Deen al-Ramli


Tanto a madakel oba ken sii mibetad a miyamakalala a Ulama sa donya na moonot sa Shafi'iyyah


So tao na ba biden pamatiya sa Taarekh (Islamic History) na mailay nyan ka kadakelan ko mga Muhadditheen, Fuqaha, Islamic Historian, Arabic Grammarian, Awliyaa ago sabaad ko mga Islamic Emperor lagid o Salahud Deen Ayyubi (Rahimahumullah) na moonot sa Madhab a Shafi'iyyah

Aya bo a kiyatendoa ko ron sa Madhab Shafi'iyyah na kagiya gyanan i Madhab o mga Lokes tano

WAllaho a'lam bis sawaab

So Kokoman ko Gelatin

Pakaiza:

Ba Haram so mga pangenengken a aden a matatago ron a Gelatin?

Sembag:




Paganay ron na Antonaa e Gelatin?


So Gelatin - Na mga Protein Substance a kinowa phoon sa Collagen a phekatoon ko mga kobal (skin) odi na Tolan (Bones) o mga Baboy, Sapi, Karabaw, Koda, Manok, Kambing ago Seda (Fish)

Khapakay a sii kowaan ko Cellulose o mga pamomolaan (Plants) na gya-i na Halaal




Antonaa-e Phagosaran sa Gelatin?


So Gelatin na iphelook ko mga Dolsi, Candy, Ice Cream, Soups, Jellies ago so mga lagid anan, Iphelook pen anan ko mga bolong (Medicine) lagid o Capsules ago Tablet a Bolong, Iphembetad pen ko mga Film, Glue, Parkat ago miyaka-dakel a di mapamasa sa Tinda a pangenengken na aden a matatagoon a Gelatin





Antonaa-e Problema ko Gelatin?

Kadakelan ko mga Gelatin a phepaka-poon ko mga Kompanya a di ron di mbaal na Phoon sa Baboy ago mga Pangangayamen a da masombali na da sangka-an a atay a kababaloy nyan a Najis sabap sa Najis so langon o Phepakapoon ko Baboy ago so peman so mga da Masombali na ped ko "Maytah" a miya-aloy sa Qur'an a kababaloy nyan a Haraam





Ba aden a okit a Malimpiyo sekaniyan?


So sabaad ko mga Ulama lagid o Hanafiyyah na aden a phembetowan iran sa "Tabdeelul Maahiyah" odi "Istihaalah" (Complete Metamorphosis Process), Gyanan so Kapheka-alin o shay sa totally a salakaw a shay lagid iyan opama na so Khamr (Pakabereg a Haraam) na Mimbaloy a Vinegar (Halaal), ika-dowa na lagid o Baboy opama na miyatay ko Salt Mine (darpa a langon timos) na oriyan o mathay a masa na mimbaloy a complete a salt (timos) so Baboy na mimbaloy a Halaal gyoto a Timos sabap sa mimbaloy sekaniyan a totally a salakaw a shay




Ogaid na so Collagen a phoon sa Baboy odi na Maytah na ba ron anan mini-apply gyanan a Tabdeelul Maahiyah (Complete Metamorphosis Process)?



Kadakelan ko mga Chemist, Scientist ago Food Technologist na phitaro iran a so Structural Body-Matrix ago so Chemical Structure o Collagen ago Gelatin na Melagid, aden a pheka-alin ron a maito ko arrangement iyan ogaid na so melagid a Amino Acids na langon ron matatago sangkoto a dowa

So aya maana nyan na da a miyanggolaola a Istihaalah odi na Tabdeelul Maahiyah (Complete Metamorphosis Process)


Thanodan:

Mbida so Tabdeelul Maahiyah ago so Tabdeelus Soorah (Miya-alin so Bontal)

Aya Tabdeelus Soorah na lagid o Haraam a Milk na mimbaloy a Cheese na bapiya pen miya-alin so bontal iyan na still a Haraam

Odi na lagid o Najis opama a Arina (Flour) na mimbaloy a Apang odi na Cake, Still, Haraam pen so Apang odi na cake bapiya miya-alin so Bontal iyan

Aya Tabdeelul Maahiyah na so Structural Body-Matrix o Shay odi na Chemical Structure na totally a miya-alin





Na antona-a e Sabap a so Sabaad ko mga Ulama na piyakay iran so Gelatin a katan bes a Najis sekaniyan?


Katii so Telo a Qa-idah a thitindegan iran:


1. Paganay na so sabaad ko mga Ulama na Phitaro iran a di tano katawan o anda miyakapoon so Gelatin, sii ko Haraam o sii ko Halaal, Ika-dowa na so Collagen na igira mimbaloy a Gelatin a Processing na aden a possible a miyang-golaola so Complete Metamorphosis sabap roo na miyaped aya ko mga Mashkook na aya Qa-idah na:


أما المشكوك فيحكم عليه بالطهارة عملا بالأصل


(Maana: So Mash-kook na aya ikhokom ron a limpiyo sekaniyan, sabap sa gyanan i Asl)


Ogaid na o Makarayag a sii miyakapoon sa Haraam ago Benar a da a miyanggolaola a Complete Metamorphosis na di tano mhipagamal gya-i a Qa-idah


2. Istihlaak

Igira a minilook so maito a Shay a Haraam ko mala a Shay a Halaal na da a thoonan ko maito a Shay sabap ko kaito iyan na mimbaloy sekaniyan a Mustahlak (Obliterated - Miyada)


Phitaro o Imaam Shamsud Deen ar-Ramli ko Nihaayatul Muhtaaj ago Imaam Haytami ko Tuhfatul Muhtaaj:

لأنه لما استهلك فيه صار كالعدم

(Sabap sa so kiyabaloy nyan a Mustahlak na mimbaloy sekaniyan a lagid o da)



3. Umoomul Balwa (Miya-khailangan sekanyan o Kadakelan den ko mga Tao)

Aya Qa-idah na:

المشقة تجلب التيسير

(Maana: So Kamaregenan na khasabapan ko kaphaka-kokom ko kamalebodan)

Opama ka so langon odi na so kadake-dakelan ko mga ko mga Muslim na makhakailangan iran den so kaosara ron ago da a khatoon a ped a khi-substitute ron na khomomen tano sekaniyan sa khapakay so kaosara ron sabap sangka-i a Qa-idah


Gyanan e Sabap a phakatoon ka sa mga Ulama a piyaka-Halaal iran so Gelatin





Antona-i kokoman ko Bolong (Medicine) a aden a Gelatin ron?


Opama ka so Gelatin na phoon ko Tolan odi na Palo (Hoofs) o Maytah (Da masombali a Pangangayamen ko Islamic way) na Phitaro o Imaam Ibn Hajar Haytami ko Tuftatul Muhtaaj ago so Khateeb Shirbeebi a khapakay Mughnil Muhtaaj:

Khapakay a baloyn a bolong (Medicine) so phakapoon ko Tolan (Bones) odi na Palo (Hoofs) o Maytah


Opama ka phoon sa Baboy odi na sa Kobal (Skin) o Maytah na khi-apply ron so Rules o kapamolong sa Najis

1. Katawan o mga tao a effective oto a bolong
2. Da a khatoon a bolong a Halaal a salakaw roo
3. Aden a mga doctor a Muslim a aden a kalek iyan ko Allah na phitaro iyan a phakabolong oto




Phitaro aken:

Opama ka Katokawan tano a Haraam ago Naajis a kapakapoonan o Gelatin na katii so Okit a kapananggila o mga Muslim:

Gigiloba tano sa Dolsi, Candy odi na Ice Cream a da matatago ron a Gelatin sabap sa mararani a phoon sa Haraam so mga Gelatin a dimbaalan sa Pilipinas ka khirek ko mga Kompanya na mga Kuffar

Di tano pagosar sa Glue, Parkat odi mga lagidanan a aden a aden a Gelatin ron opama ka di tano den tanto a kailangan

So peman so bolong na opama ka aden a mga Herbs a iphamolong na roo tano mamolong, ogaid na o daden na khapakay tano ron den a mamolong ko aden a gelatin ron


WAllaho a'lam

Antona e showaan o Imaam ko Masjid Igira miyakambaratmowa so Eid ago so Jumu’ah (Friday)?

Pakaiza:

Antonay kokoman igira a miyakambaratmowa so Eid ago so Jumuah? Ba phekada so Jumuah? Antonaa e Showaan o Imaam ko Masjid?


Sembag:

So mga Hanafiyyah, Maalikiyyah, Shaafi’iyyah ago Sabaad ko mga Hanaabilah na miyataayon siran a so Imaam na Waajib a makapangutbah ago makaphesambayang sekaniyan den sa Jumu’ah bapiya pen kiyashambayangan den sa Eidul Fitr odi na Eidul Adha sii ko kapita iyan sabap sa daden a Hadith a khatoon oba so Nabi sallallaho ‘alayhi wa sallam na ba sekaniyan lumipas shambayang sa Jumuah makimpen miyakambaratmowa so Eid ago so Jumuah


Aya daleel iyan na so Hadith o Nu'man bin Basher. (RadhiAllaho 'anho) a kha-aloy bo ago bapiya pen so Ipen-daleel o mga Hanaabilah a Hadith o Zaid bin Arqaam, Abu Hurayrah, Abdullah bin ‘Abbas, ‘Abdullah bin ‘Umar na langon ron miyaaloy a igira a miyakambaratmowa so ‘Eid ago Jumuah na di tharoon o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ko mga Sahabah nyan:
 وَإِنَّا مُجَمِّعُونَ

(Mataan a sekami na Phesambayang kami sa Jumu’ah)



Aya imanto pakaiza:

Na so mga Ma’moom, Antonaa i kokoman ko kapa-kadarpa iran ko Khutbah ago Sambayang sa Jumuah?


Sembag san:

So Kadakelan ko mga Ulama sa Donya a ped ko mga Shaafi’iyyah, Hanafiyyah ago Maalikiyyah na aya kepit iran na Langon Phesambayangan so Eid ago so Jumuah inonta so Mababaling ko mga walay a tanto den mangawawatan ko Masjid

So peman so mga Hanaabilah na aya kepit iran na so mga Ma’moom na makalelebi (Afdhal) kiran odi na Sunnah so Kasambayang sa Jumuah ogaid khapakay a basiran biden Shambayang sa Dhohr



Katii so Daleel o Jamhoor a mga Ulama sa Donya

1. So Katharo o Allah:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ. ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ

(Surah Jumu’ah)


Miyaopakat so langon a Muslim sa Donya a kababaloy o Jumuah a Fardh ‘Ayn ago soden so Allah i miyaloy ko Qur’an ko kababaloy nyan a Paliyogat.

Phitaro iran a igira a di makaphagayon so mga Muslim ko Mas-alah ko Hadith na aya paganay a pagilayn na so Qur’an


2. Hadith o Nu’man bin Basheer (RadhiAllaho ‘anho)

عَنِ النُّعْمَانِ بْنِ بَشِيرٍ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم- يَقْرَأُ فِى الْعِيدَيْنِ وَفِى الْجُمُعَةِ بِ (سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الأَعْلَى) وَ (هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ) قَالَ وَإِذَا اجْتَمَعَ الْعِيدُ وَالْجُمُعَةُ فِى يَوْمٍ وَاحِدٍ يَقْرَأُ بِهِمَا أَيْضًا. فِى الصَّلاَتَيْنِ


Miyakapoon ko Nu’man bin Basheer a phitaro iyan:

So Nabi sallaho ‘alayhi wa sallam na aya phembatiyaan iyan ko dowa a ‘Eid (Eidul Fitr ago Eidul Adha) ago sii ko Jumuah na so “Sabbihisma Rabbikal A’la” ago so “Hal ataaka Hadeethul Ghaasiyah”. Phitaro iyan: Igira a miyakambaratmowa so Eid ago Jumu’ah ko isa a gawii na langon iyan pen anan phembatiyaan sii ko dowa a sambayang (So Sambayang a Eid ago so Sambayang a Jumuah)

(Saheeh Muslim)


Phitaro aken:

Daleel anan a so Nabi Sallalaho alayhi wa sallam na di nyan di shambayangan so Jumuah ago so Eid langon makimpen miyakambaratmowa


3. So Kepit o Khaleefah Uthman bin Affaan (RadhiAllaho ‘anho)

قال أبو عبيد ثم شهدت مع عثمان بن عفان فكان ذلك يوم الجمعة فصلى قبل الخطبة ثم خطب فقال يا أيها الناس إن هذا يوم قد اجتمع لكم فيه عيدان فمن أحب أن ينتظر الجمعة من أهل العوالي فلينتظر ومن أحب أن يرجع فقد أذنت له

Phitaro o Abu Ubayd: Oriyan iyan na miyakapangped ako ko kiya-shambayang sa Eid ko Masa o Uthmaan ago gyoto na alongan a Jumu’ah. Oriyan nyan na phitaro iyan (Uthmaan bin Affan) ko mga tao: Hay mga tao, Mataan a gya-i so alongan a miyakambaratmowa rekano so dowa a ‘eid (maana so Eid ago so Jumuah), Saden sa kabaya iyan a pheniyaw ko mga Ahlul ‘Awaali para ko sambayang a Jumuah na pniyaw siran, go saden sa Kabaya iyan a mbaling na baling den ka bigan aken sekaniyan sa Laod a paro

(Saheeh Bukhaari)


Thanodan:

Aya bo a bigan sa Laod a paro o Uthmaan na so mga Ahlul Awaali, aya Ahlul Awaali na so mga tao a mga wawatan i babalingan


Inisogo reketano o Nabi sallallaho alayhi wa sallam so kaonoti ko Sunnah nyan ago Sunnah o mga Khulafaur Raashideen lagid o Uthmaan RadhiAllaho anho. Sabap sa so mga khaleefah nyan na siran na manga-babager sabot ko mga galebek o Nabi Sallalaho alayhi wa sallam.

So pen so Khaleefah Uthmaan (RadhiAllaho ‘anho) e somiyogo sa kabaloy o Jumuah a dowa e Bang, sii ko masa o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam go so Abu Bakr ago so Umar (RadhiAllaho anhoma) na isa-isa so Bang sa Jumuah na biyaloy o Uthmaan a Dowa. Imanto na Alhamdolillah ka langon o Muslim na oonotan iran so Sunnah o Uthmaan bin Affan RadhiAllaho ‘anho ago gyoto den mambo i onot iran ko Nabi sallallaho alayhi wa sallam sabap sa inisogo o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam a onotan so mga Khulafaur Raashideen.


4. So Hadith o Khaleefah Umar bin Abdil Azeez

عن عمر بن عبد العزيز قال اجتمع عيدان على عهد النبي صلى الله عليه و سلم فقال : من أحب أن يجلس من أهل العالية فليجلس من غير حرج

Phitaro o Khaleefah 'Umar bin Abdul ‘Azeez: Sii ko masa o Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na miyakambaratmowa so dowa a ‘eid (maana so Eid ago Jumuah) ago Phitaro o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam: (Saden sa kabaya iyan a montod (mniyaw) ko mga Ahlul ‘Aaliyah (mga wawatan i walay sa Masjid) na ontod (Pniyaw) sa daden a problema ron
(Musnad Shafi’i, Kitaabul Um, Sunan Bayhaqi al-Kubra)

Thanodan:

So Khaleefah Umar bin Abdul Azeez na da nyan maraot so Nabi sallallaho alayhi wa sallam sabap roo na Mursal gya-i a Hadith.

Makim pen na kagiya a ped sekaniyan ko mga Khulafaur Raashideen a inisogo o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam a pagonotan so Sunnah iran.

Miyatharo o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam a oman magatos ragon na aden a Mujaddid sangkai a Ummat
Go Phitaro o Imaam Ahmad bin Hanbal a aya paganay a Mujaddid sangkai a Ummat o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam na so Khaleefah a Umar bin Abdul Azeez ago ika-dowa na so Imaam Shafi’i (Rahimahomallah)


Katii so Daleel o mga Hanaabilah


1. Hadith o Abu Hurayrah (RadhiAllaho ‘anho):

قَالاَ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْمُغِيرَةِ الضَّبِّىِّ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ رُفَيْعٍ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهُ قَالَ « قَدِ اجْتَمَعَ فِى يَوْمِكُمْ هَذَا عِيدَانِ فَمَنْ شَاءَ أَجْزَأَهُ مِنَ الْجُمُعَةِ وَإِنَّا مُجَمِّعُونَ

Phitaro o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam:
Mataan ka miyakambaatmowa so dowa a ‘Eid (Eid ago Jumuah) ago saden sa kabaya iyan na kiyasokodan ron den so Eid sa khapakay den a di Shambayang sa Jumu’ah ago Sekami peman na Phesambayang kami sa Jumuah

(Abu Dawood, Ibn Maajah, Ibn Jaarod, Bayhaqi ago si Haakim)

*Phitaro e Shaykh Albaani: Saheeh
*Phitaro e Haafiz Ibn Hajar Asqalaani:
Phitaro o Imaam Daaraqutni ago so Imaam Ahmad bin Hanbal a gyanan na Mursal
*Phitaro e Imaam Khattabi a so isnaad iyan na Feehe Maqaal
*Phitaro e Imaam Ibn Mundhir: feehe Baqiyyato bin Waleed wa feehe maqaal
*Phitaro e Imaam Ibn Jawzi : Dhaeef (Elalul Mutanaahiyah)
*Phitaro e Imaam Ibn Hazm: Laa yathbot

Thanodan:

Aya Daleel sii o mga Hanaabilah na da tendoa o Nabi Sallallaho alayhi wa sallam antay bigan iyan sa laod a paro a diden kailangan a mangped sa Jumuah. Sa lagid o ba aya mapepemaana nyan na saden sa kabaya iyan na diden kailangan o ba pangped sa Jumuah.

Ogaid na tanto a marayag sangkai a Hadith a so Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na phitaro iyan: (Inna Mujammi’oon) Sekami na Phesambayang kami sa Jumuah, Daleel anan a so Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ago so mga Sahabah nyan na sekaniyan di mangutbah sa shambayang sa Jumuah

Ago khapakay a tharoon o Jamhoor a aya maana gyoto a “Inna Mujammi’oon” na Sekami a taga Madinah na phesambayang kami sa Jumuah. So peman so mga wawatan i babalingan odi na walay a tanto a kharegenan mniyaw sa Masjid para sa Jumuah na khapakay den a di mangped sa Jumuah. Lagid o siyowa o Khaleefah a Uthmaan bin Affaan.


2. Hadith o Zaid bin Arqam (RadhiAllaho ‘anho):

عَنْ إِيَاسِ بْنِ أَبِى رَمْلَةَ الشَّامِىِّ قَالَ شَهِدْتُ مُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِى سُفْيَانَ وَهُوَ يَسْأَلُ زَيْدَ بْنَ أَرْقَمَ قَالَ أَشَهِدْتَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- عِيدَيْنِ اجْتَمَعَا فِى يَوْمٍ قَالَ نَعَمْ. قَالَ فَكَيْفَ صَنَعَ قَالَ صَلَّى الْعِيدَ ثُمَّ رَخَّصَ فِى الْجُمُعَةِ قَالَ مَنْ شَاءَ أَنْ يُصَلِّىَ فَلْيُصَلِّ

(Abu Dawood, Nasai ago Ibn Maajah)

*Phitaro e Shaykh Albaani ago si Shaykh Arnaot a gyanan na Saheeh
* Phitaro e Imaam Nawawi: Jayyid
*Phitaro e Imaam Ibn Mundhir a gyanan na Laa Yathbot sabap sa si Iyaas bin Abi Ramlah na “Majhool”
*Phitaro e Imaam Ibn Qatta an: Kamaa Qaala Ibn Mundhir Annaho Laa yathbot (al-Wahmo wa Eeham)
*Phitaro e Imaam Dhahabi: Majhool (Meezan)
*Phitaro e Shaykhul Islaam Ibn Hajar Asqalaani: Majhool (Taqreeb)
*Phitaro e Ibn Mulaqqin: Majhool
*Phitaro e Imaam Ibn Khuzaymah: Di aken kilala si Iyaas bin Abi Ramlah o antay miyantogon ago miyag-jarh ron
 *Phitaro e Imaam Ibn Hazm: Laa yathbot


Thanodan:

Aden pen a lagidai a Hadith a piyanothol o Ibn Umar ago so Ibn Abbas ago lagid iyan mambo na aden a osayan ko sanad iyan makimpen piyaka-saheeh o Sabaad ko mga Ulama imanto.

Ogaid na Langon gyoto a Hadith na Miya-aloy ron a so Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na phitaro iyan: (Inna Mujammi’oon) Sekami na Phesambayang kami sa Jumuah, Daleel anan a so Nabi Sallallaho alayhi wa sallam ago so mga Sahabah nyan na diden di shambayang sa Jumuah makimpen di makambaratmowa so Eid ago Jumuah.

Thanodan:

Sii ko masa o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na isa isa a di shambayangan sa Jumuah ago Eid, sii bo sa Masjid Nabawi, Katawan den a aden a Masjid sa Quba ogaid na roo pen siran di shambayang sa Madina a mawatan kiran

Ago mararani a aya bo bigan sa laod a paro na sobo so tanto den e mga wawatan i babalingan sa Masjid . So peman so mga rarani ko Masjid na Makaphesambayang den sa jumuah.


WAllaho a’lam bis Sawaab

Anda so Exact a Direction a Qiblah phoon sa Philippines?

Malebod sa Pilipinas ka normally na asar ka sangor ka ko Phesedepan o alongan na gyoto so Qiblah


Ogaid na o Pagilayn ka so Exact a Direction na Katii sowaa angka:

Imanto a gawii, May 28 na amay ko aya oras na 5:18 pm ko khagabi san sa Pilipinas na so Alongan na Khapantag iyan phiyaphiya so Ka'bah exactly

Sangkanan den a oras 5:18 pm na so katatagoan ko Alongan na gyoto den exactly so Ka'bah


Importante ko Madhab Shafi'i so kasangor sa tarotop ko Qiblah

Antay pagonotan ko Kaphoon Phowasa ko Bolan a Ramadhan ago so Eidul Fitr?

Pakaiza:


Opama ka mailay so Hilaal (Olan) ko Ramadhan ko Bapiya anda inged sa Donya, Ba Waajib a powasa langon a Muslim sa Donya?


Sembag:


Aya Akhlaq o thito a Muslim na aya den lalayon a matatago ko puso iyan na so kaiisa isa o mga Muslim ko bapiya anda den a darpa ago inged bapiya pen mbida bida so panarima iran ko sabaad ko mga Masael ko Agama

Telo a mbida bida a Kepit san o miyangaoona a Ulama:



# PAGANAY A KEPIT:

Sobo so Country a miyakailay ko Hilaal e waajib a Kaphoon iran phowasa odi na mag Eidul Fitr

*Gya-i so Original a Kepit tano sa Pilipinas sabap sa aya Original a Madhab a oonotan a Pilipinas na so Madhab o Imaam Shafi'i (Rahimahullah) ka gyanan e oonotan o mga Lokes tano

Gyanan e pinili a kepit o Madhab tano a Shafi’iyyah na go gyanan e Kepit o Sabaad ko mga Hanafiyyah lagid o Imaam Zayla’i (Rahimahullah), go isa ko dowa a Kepit o Imaam Maalik (Rahimahullah) sa lagid o kiyatharoa ron o mga Morit iyan sa Madinah, gyanan e pinili a kepit o dowa ko mga morit iyan: so Imaam Maajishoon ago so Imaam al-Mugheerah ago gyanan e pinili a kepit o sabaad ko mga Taabien lagid o Iqrimah ago so al-Qaasim ago gyanan e Madhab o Imaam Ishaaq bin Rahway ago gyanan e mabager a Kepit o Sahabah Abdullah bin Abbas (RadhiAllaho ‘anho)

Aya Daleel iran na so Hadith a piyanothol o Imaam Muslim, Imaam Tirmidhi, Imaam Abu Dawood ago Imaam Nasai ago so Imaam Shafi’i (Rahimahumollah):

 عن كريب أن أم الفضل بنت الحارث بعثته إلى معاوية بالشام قال : فقدمت الشام فقضيت حاجتها واستهل عليّ رمضان وأنا بالشام فرأيت الهلال ليلة الجمعة ثم قدمت المدينة في آخر الشهر فسألني عبدالله بن عباس رضي اللّه عنهما ، ثم ذكر الهلال فقال : متى رأيتم الهلال ؟ فقلت : رأيناه ليلة الجمعة. فقال : أنت رأيته ؟ فقلت نعم ، ورآه الناس وصاموا وصام معاوية. فقال : لكنا رأيناه ليلة السبت فلا نزال نصوم حتى نكمل ثلاثين أو نراه. فقلت : أو لا تكتفي برؤية معاوية وصيامه ؟ فقال لا ، هكذا أمرنا رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم


Rough Translation:

Miyakapoon ko Kurayb a so Ummul Fadhl bint Haarith na siyogo iyan sekaniyan a somong ko Muawiyah (RadhiAllaho anho) sa Shaam (Syria). Phitaro o Kurayb: Miyakauma ko sa Shaam a initoman aken so inisogo iyan raken, Miyailay aken so Hilaal (Olan) sa Shaam ko khagabinan ko Jumu’ah (Friday), oriyan iyan na miyakakasoy ako sa Madinah ko kaposan a mga alongan sa bolan a Ramadhan. Inizaan ako o Abdullah bin Abbas (RadhiAllaho ‘anho): Antonaa gawii i kiyailaya nyo ko Hilaal (Olan)? Phitaro aken (a tig i Kurayb): Miyailay ami ko kagabinan ko Jumu’ah (Friday) Phitaro o Ibn Abbas: Miyailay ka mismo? Phitaro o Kurayb: Oway, ago miyailay o mga tao na mhipowasa siran ago mhipowasa pen so Mu’awiyah. Phitaro o Ibn Abbas: ogaid na sekami sii (sa Madina) na aya kiyailaya ami ron na sii ko kagabinan ko Sapto (Saturday) ago itharos ami den so di ami di kaphowasa taman sa mapasad ami so telepolo gawii odi na (dowa polo ago siyaw gawii) opama ka mailay ami (so Hilaal). Phitaro o Kurayb: Ba di kiyatangkaan reketano so kiyailaya ron o Muawiyah ago so kiyaphoon (ago kanggenek) iyan phowasa? Phitaro o Ibn ‘Abbas: Di, gyanan i inisogo rekami o Rasulollah sallallaho ‘alayhi wa sallam

Thanodan:

Aya daleel san na syabot sangkoto a katharo o Abdullah bin Abbas (Radhiallaho anho) a opama ka mailay so Hilaal (olan) ko salakaw a inged (country) na kenaba waajib oba onotan o salakaw a inged (country) so kapag ‘eid iran, kompletoon iran so telepolo gawii inonta sa mailay iran so Hilaal (Olan) ko ika-dowa polo ago siyaw gawii ko sarili iran a inged (country). Oriyan iyan na initondog ron o Abdullah bin Abbas (Radhiallaho anho):

هكذا أمرنا رسول اللّه صلى اللّه عليه وسلم

Maana: Gyanan i inisogo rekami o Rasulollah (Sallallaho ‘alayhi wa sallam)



Note:

Phitaro o sabaad na matag kon biden anan Ijtihaad o Abdullah bin ‘Abbas go aya kon a pakamomoradan iyan ko katharo iyan a inisogo o Rasulollah (Sallallaho ‘alayhi wa sallam) na so Hadith a:

صوموا لرئيته و افطروا لرئته فان غمّ عليكم فاكملوا العدة ثلاثين

Maana: Powasa kano ko kailaya nyo ron (ko Hilaal) ago Boka kano ko Kailaya nyo ron, Opama ka kiyasapengan rekano na Baloya nyo so Bilangan o Ramadhan a telopolo)



Sembag san:

Paganay ron na so Abdullah bin ‘Abbas na isa ko phipaporoan a Ulama ko mga Sahabah, Kalodan i ilmo ago olowan o mga Mufassireen sangkai a Ummat ago so Ijtihad iyan na mabager a Ijtihaad

Ikadowa na mismo so den so Abdullah bin Abbas na isako ko miyanothol sangkanan a Hadith a phoon ko Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam ago shaboten ko inisembag iyan ko Kurayb na aya pen a inisogo o Rasulollah (Sallallaho ‘alayhi wa sallam) na opama ka mailay ko salakaw ko inged (country) na kenaba waajib oba onoti o salakaw a inged (Country) lagid gyanan a miyanggolaola sa Shaam ago sa Madinah.

Aya tanda iyan na kenaba bo so Abdullah bin Abbas e da onot ko kapag eidul Fitr o Mu’awiyah sa Shaam ka soden so mga Muslim sa Madinah sangkoto a masa na da maaloy oba iran inonoti so kapag eid o Muawiyah. Opama ka miyag ‘eid fitr siran na maaloy den o Kurayb sangkai a Hadith




# IKA-DOWA A KEPIT:


Basta a mailay o bapiya anda a country sa donya so Hilaal na waajib ko langon o Muslim sa Donya a kaphoon iran phowasa


*Gyanan e pinili a Kepit o mga kadakelan ko mga Hanafiyyah, Maalikiyyah ago Hanaabilah

Sa aya sabaad ko Daleel iran:

صوموا لرئيته و افطروا لرئته و لا تصوموا حتى تروه و لا تفطروا حتى تروه

So Sogoan o Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam na rangkom ko langon a Muslim sa donya go aden pen a ped a daleel iran a daken maaloy




# IKATELO A KEPIT:

Opama ka tanto a khakawatana so inged lagid opama a Pilipinas ago Saudi – na kenaba waajib oba phowasa so tanto a mawatan a country a da nyan mailay so Hilaal :


*Gyanan a Kepit na Inaloy o Shaykhul Islaam al-Imaam Al-Haafiz Ibn hajar Asqalaani (Rahimahullah) ko Fathul Baari, so Imaam Qurtobi (Rahimahullah) ko Tafseer iyan ago so ‘Allamah Ibn Rushd (Rahimahullah) ko Kitaab iyan a Bidaayatul Mujtaheed a phoon ko Imaam Ibn Abdil Barr (Rahimahullah):

قد اجمعوا انه لا تراعى الرؤية فيما اخر من البلدان كالاندلوس من الخراسان




*Aden a Ikapat a Kepit o Sabaad ko mga Ulama imanto a masa, gyoto so mga Ulama a aden a ilmo iran sa Basic Astronomy :

Phitaro iran a Opama ka Mailay ko isa a Country na langon o Country sa Sedepan (West) na waajib so Kapaka powasa iran odi na Kaboka iran ogaid na kenaba waajib ko mga Country sa Sebangan (East) sabap sa so Hilaal na o mailay o mga country sa tampar sa sebangan na mararani a khailay sekaniyan ko mga country sa tampar sa sedepan



*Aden pen ko mga miyamakapangadi a biyaloy iran a kepit na aya bo a totondog niran na gya-i a Saudi ogaid na khaaloy aken bo so Fatwa a bapiya so mga Mufti sa Saudi na inisapar iran oba tendo-a a Saudi ko kaphoon o powasa ago so ka-boka





AYA SII PAKAIZA NA KAGIYA MBIDA BIDA SO KEPIT NA ANTAONON E PAGONOTAN AMI? KHALIBOGAN TA SANGKAI A MBRAMBARANG A KEPIT?


Sembag:

Aya bo lalayon phekalibogan na so Muslim a da a matetendo iyan a Madhab a kenaba sekaniyan peman Mujtahid ago da miraot ko daradat a makaphag-ijtihaad sekaniyan


Mbidabida den a sembag sii o mga Ulama sa Pilipinas sabap sa mbida bida siran sa kepit ago kiyapangadian

Ogaid na so sakenon na so sembag aken na sii rumarampi ko kapakaisa-isa o mga Muslim ko omani inged odi na Mahala (darpa)

Aya sembag aken san na o sisii ka ko Islamic Country na onoting ka so Qaadi odi na so inilangkap o Datu ko inged (lagid o King) a kaphepoon phowasa odi na kapag- ‘eid sangkoto a inged

O sisii ka sa Pilipinas a na katawan tano den a mbida bida so Kepit o Ulama saya na aya den a iphe-mosawer aken ko omani Muslim na onoti nyan na so Desisyun o Thatandingan odi na Imaam ko Masjid a roo sekaniyan phesambayang sa Eidul Fitr odi na Eidul Adha specially igira 'Aalem so Imaam sabap sa so mga Ulama na katawan iran i di iran di nggolaolaan ago aden a daleel iran ko kepit iran

Aya importante na maiisa-isa so isa ka phaginged, opama ka di maiisa-isa so isa ka phaginged na aya pinaka-minos na maisa-isa so isa ka Mahala (Darpa) ago maaden kiran so kanggiginawai sangkai a babarakaten a olanolan.

Phitaro o Nabi Sallallaho ‘alayhi wa sallam:

الصوم يوم تصومون و الفطر يوم تفطرون و الاضحى يوم تضحون رواه الترمذى

(Maana: Aya kaphepoon o Powasa na sii ko alongan a phagpoon kano phowasa ago aya Eidul Fitr na so alongan a kapag Eidul Fitr iyo ago aya Eidul Adha na so alongan a Eidul Adha iyo)

Khasabot sangkanan a Hadith so kaiisa-isa o isa ka phaginged odi na Mahala

Opama ka madakel a miyakapangadi ko isa a Masjid a mbidabida siran sa kepit na tanto ami a masisinganin a phe-mashwarah siran phiyaphiya a sowasowat iran ko Allah, sa aya mapikir iran na di maoparik so mga tao ko inged iran odi na mahala iran sa lagidai a Special a Okasyon sa Islam. O di mailay o mga tao a maiisa-isa so mga Ulama na siran pen i khaisa-isa?

Opama ka tatangkeden iran a aya benar na so kepit iran na nggalebeka iran ko ginawa iran so kepit iran ogaid na pananggila siran oba kasabapan oto sa fitnah ago kaoparik o mga muslim ko inged iran

Aya isa ko mala a Hikmat o Bolan a Ramadhan na so kai-isa isa o mga Muslim ko omani darpa a katatagowan kiran bapiya pen mbida bida siran sa tindeg ko mga Furo'aat ko Agama

Asar ka maisa-isa bapiya bo so isa ka Mahala odi na isa ka inged na bapiya pen miyaribat so kiyaphoon iran phowasa odi kiyaboka iran na sabap sa aden a daleel iran phoon sa hadith ago aden a oonotan iran a Mujtahid na in shaa Allah na tharimaan o Allah so powasa ago eid iran sabap sa siyabot iran so isa ko mga Hikmah ko kapowasa ago kapag-'eid maana so kaiisa isa o mga Muslim ko omani lugar odi na so langon a Muslim sa Donya



ADDENDUM:

Aden a mga tao na phagonot sa Saudi ko kaphepoon iran phowasa ogaid na sii bo peman phagonot ko Kiya-desisyunan ko Masjid iran odi na inged iran ko Eid Fitr

Phitaro aken:

Aya taralbi kiran na sii siran den phagonot ko inged iran ko kaphoon powasa ago sii sa kaboka sabap sa roo siran mababaling ago aden a mga Ulama ko inged iran, batagolabao ron a so sapolo ago lima (15) a mga ala a Mufti sa Saudi, olowan iran so Late Grand Mufti Shaykh bin Baz na inisapar iran o ba phagonoti a Saudi mipantag sa kapowasa, aya inibegay iran a Ifta na phagonot so mga tao ko desisyun o inged (country) iran

(Hay-atu Kibaaril Ulama: Qaraar 34, date: 14/2/1395)


WAllaho a'lam bis sawaab

So Tanto a Delekado a Aqeedah a ini-mansob o Shaykh Albaani ko 'Allamah ibn Taymiyyah ago so Morit iyan a 'Allamah ibn Qayyim al-Jawziyyah mipantag ko Ka-Khabinasa o Naraka Jahannam (Fana-un Naar)

Pakaiza:


Ba benar a aya kepit o Shaykhul Islaam Ibn Taymiyyah (Rahimahullah) ago so morit iyan a 'Allamah ibn Qayyim al-Jawziyyah (Rahimahullah) na Khapadeng odi na Khada so Naraka Jahannam?

O matag anan ini-pangangkob o mga Ashairah ko Shaykhul Islaam Ibn Taymiyyah (Rahimahullah)


Sembag:

Aya kiyaopakatan a kepit o kadandan o Ahlus Sunnah wal Jama'ah na di khageba so Sorga ago so Naraka sa dayun sa dayun na di siran khapenas


Inonta sa aden a mga Ulama lagid o Shaykh Albaani ago Shaykh Abdul Kareem bin Saaleh a tatarimaan iran a siyopak anan o 'Allamah Ibn Taymiyyah ago so Morit iyan a 'Allamah Ibn Qayyim al-Jawziyyah

Gyanan a Aqeedah a miyapanothol ko Ibn Taymiyyah ago so Morit iyan mipantag ko ka-khageba odi na ka-khapenas o Naraka na da anan kapagayunayuni o mga Muhaqqeqoon imanto a masa o piyor a Kepit iran a dowa ka tao o kenaba

Khabatiya aka ko sabaad ko Fatwa o Ibn Taymiyyah na lagid oba maka-aayun sekaniyan ko kepit o kadandandan a Ulama o Ahlus Sunnah wal Jama'ah
a dayun sa dayun so Naraka

Ogaid na Khabatiya aka mambo ko ped a kitab iyan sa lagid oba aya kepit iyan na khabinasa so Naraka


Sa Masa tano imanto na so Imaam o mga Salafi a si Shaykh Naaserud Deen al-Albaani (Miyawafat isako October 4, 1999) na tiyanto nyan a aya benar a aqeedah o Ibn Taymiyyah ago so Morit iyan a Ibn Qayyim na khapenas ago Khageba so Naraka Jahannam sa phitaro iyan pen a aya daleel iran sangkanan a aqeedah iran a dowa na phoon sa mga Dha'eef a Daleel

Phitaro o Shaykh Albaani (D. 1999) ko Muqaddimah nyan ko Kitab a
  ( رفع الاستار لإبطال أدلة القائلين بفناء النار )

فقد وجدت ان الذى فتح لابن تيمية و ابن القيم باب التورط فى القول بفناء النار انما هو بعض الاثار عن بعض الصحابة و الاحاديث المرفوعة جلها لا تصح اسانيدها.... و لا سيما و فى بعضها ما هو موضوع

Rough Translation:

Phitaro e Shaykh Albaani:

Miyatoon aken a aya kiyasabapan sa kiyaleka-i ko Ibn Taymiyyah ago si Ibn Qayyim ko pinto o kiya-khepita iran ko ka-Khapenas odi na ka-khageba o Naraka (Fana-un Naar) na sabap bo oto ko sabaad a thotol a miyapanothol a phoon ko mga Sahabah ago mga Hadith a Marfo'ah, langon gyoto a thotol phoon ko mga Sahabah ago gyoto a Hadith na langon den Kenaba Saheeh so Sanad iyan (Maana: Dhaeef)...... Ago specially a so sabaad ron na mga Mawdho' (Phimbaalan a thotol ago Hadith)

Batiya-a nyo gyanan a Muqaddimah o Shaykh Albaani ka khatoon iyo ron a benar a tatantoon e Shaykh Albaani sangkanan a dowa a Ulama gyanan a kepit a ka-khageba o Naraka

Note:

Katii so Shaboten ko Katharo e Shaykh Albaani (D.1999):

1. Aya kepit o Ibn Taymiyyah ago so morit iyan a Ibn Qayyim na Khabinasa odi na Khapenas so Naraka

2. Aya Daleel iran sangkanan a aqeedah iran na langon den mga Dha'eef ago aden a khatoonon a Mawdho'


Phitaro i Shaykh Albaani ko Kitaab a "Raf'ul Astaar li Ibtaali Adillatil Qaa-ileena bi fana-in Naar" :

 ﺗﺤﺖ ﺍﺳﻢ [ﺭﻓﻊ ﺍﻷﺳﺘﺎﺭ ﻹﺑﻄﺎﻝ ﺃﺩﻟﺔ ﺍﻟﻘﺎﺋﻠﻴﻦ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﺭ] ﻓﺪﺭﺳﺘﻬﺎ ﺩﺭﺍﺳﺔ ﺩﻗﻴﻘﺔ ﻭﺍﻋﻴﺔ، ﻷﻥ ﻣﺆﻟﻔﻬﺎ ﺍﻹﻣﺎﻡ ﺍﻟﺼﻨﻌﺎﻧﻲ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ، ﺭﺩ ﻓﻴﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﺷﻴﺦ ﺍﻹﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ﻭﺗﻠﻤﻴﺬﻩ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﻘﻴﻢ ﻣﻴﻠﻬﻤﺎ ﺇﻟﻰ ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﺭ

Sii ko Kitab a "Raf'ul Astaar li Ibtaali Adillatil Qaa-ileena bi fana-in Naar" piyaganadan aken phiyaphiya sabap sa so somiyorat sangkoto a kitab a si Imaam as-San'aani (Rahimahullah) na simbag iyan so inclination o Shaykhul Silaam Ibn Taymiyyah ago so morit iyan a Ibnul Qayyim ko kepit a ka-khapenas odi na ka-khada o Naraka


Initaros iyan:

 ﻭﻗﺪ ﻛﻨﺖ ﺗﻌﺮﺿﺖ ﻟﺮﺩ ﻗﻮﻟﻬﻤﺎ ﻫﺬﺍ، ﻣﻨﺬ ﺃﻛﺜﺮ ﻣﻦ ﻋﺸﺮﻳﻦ ﺳﻨﺔ ﺑﺈﻳﺠﺎﺯ، ﻓﻲ ﺳﻠﺴﻠﺔ ﺍﻷﺣﺎﺩﻳﺚ ﺍﻟﻀﻌﻴﻔﺔ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺠﻠﺪ ﺍﻟﺜﺎﻧﻲ ﻣﻨﻪ )ﺹ 75-71( ﺑﻤﻨﺎﺳﺒﺔ ﺗﺨﺮﻳﺠﻲ ﻓﻴﻪ ﺑﻌﺾ ﺍﻷﺣﺎﺩﻳﺚ ﺍﻟﻤﺮﻓﻮﻋﺔ ﻭﺍﻵﺛﺎﺭ ﺍﻟﻤﻮﻗﻮﻓﺔ ﺍﻟﺘﻲ ﺍﺣﺘﺠﺎ ﺑﺒﻌﻀﻬﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﺎ ﺫﻫﺒﺎ ﺇﻟﻴﻪ ﻣﻦ
ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﺭ،

Miyaninindeg ako sa kiya-sopaka kiran a dowa ka tao sangkanan a kepit iran (a ka-khabinasa o Naraka) isako bo o miyaka-dowapolo ragon (20 years) sa mababa a mga katharo ko kitab (aken) a Silsilah al- Ahaadith ad-Da'eefah sii ko ika-dowa a Volume, a ini-ayon aken mambo ko kini-takhreej aken ko sabaad ko mga Ahaadith Marfo'ah ago Aathar a Mawqoofah a ini-daleel iran a dowa ka tao ko kepit iran a ka-khada odi na ka-khapenas o Naraka,


Initaros iyan:

 ﻭﺑﻴﻨﺖ ﻫﻨﺎﻙ ﻭﻫﺎﺀﻫﺎ ﻭﺿﻌﻔﻬﺎ ﻭﺃﻥ ﻻﺑﻦ ﺍﻟﻘﻴﻢ ﻗﻮﻻ ﺁﺧﺮ: ﻭﻫﻮ ﺃﻥ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﻻ ﺗﻔﻨﻰ ﺃﺑﺪﺍ. ﻭﺃﻥ ﻻﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ﻗﺎﻋﺪﺓ ﻓﻲ ﺍﻟﺮﺩ ﻋﻠﻰ ﻣﻦ ﻗﺎﻝ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﺠﻨﺔ ﻭﺍﻟﻨﺎﺭ .ﻭﻛﻨﺖ ﺗﻮﻫﻤﺖ ﻳﻮﻣﺌﺬ ﺃﻧﻪ ﻳﻠﺘﻘﻲ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻊ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﻘﻴﻢ ﻓﻲ ﻗﻮﻟﻪ ﺍﻵﺧﺮ؛ ﻓﺈﺫﺍ ﺑﺎﻟﻤﺆﻟﻒ ﺍﻟﺼﻨﻌﺎﻧﻲ ﻳﺒﻴﻦ ﺑﻤﺎ ﻧﻘﻠﻪ ﻋﻦ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﻘﻴﻢ، ﺃﻥ ﺍﻟﺮﺩ ﺍﻟﻤﺸﺎﺭ ﺍﻟﻴﻪ: ﺇﻧﻤﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻟﺮﺩ ﻋﻠﻰ ﻣﻦ ﻗﺎﻝ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﺠﻨﺔ ﻓﻘﻂ ﻣﻦ ﺍﻟﺠﻬﻤﻴﺔ، ﺩﻭﻥ ﻣﻦ ﻗﺎﻝ ﺑﻔﻨﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﺭ، ﻭﺃﻧﻪ ﻫﻮ ﻧﻔﺴﻪ - ﺃﻋﻨﻲ ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ - ﻳﻘﻮﻝ ﺑﻔﻨﺎﺋﻬﺎ، ﻭﻟﻴﺲ ﻫﺬﺍ ﻓﻘﻂ! ﺑﻞ ﻭﺃﻥ ﺃﻫﻠﻬﺎ ﻳﺪﺧﻠﻮﻥ ﺑﻌﺪ ﺫﻟﻚ ﺟﻨﺎﺕ
ﺗﺠﺮﻱ ﻣﻦ ﺗﺤﺘﻬﺎ ﺍﻷﻧﻬﺎﺭ!

Inosay aken roo (sangkoto a kitab aken) so Kalobay o ago so Kalemek iyan (angkoto a mga Hadith). Go (inosay aken sangkoto a kitab a) aden a Kepit a salakaw o Ibnul Qayyim, a so Naraka na diden khabinasa taman sa taman ago so Ibn Taymiyyah na aden a Qa-idah nyan ko kasopaka ko mga tao a aya kepit iran na khapenas so Sorga ago so Naraka. Ago aya katawi ko ron sangkoto a oras na melagid siranon ko Ibnul Qayyim sangkoto a (Qa-idah nyan) ko ika-dowa a kepit iyan ( a di khapenas so Naraka taman sa taman).

Taman sa kiyatokawan aken phoon ko Mu-allif a si Imaam San'ani a di nyan di pagosayn so piyanothol iyan a kepit a phoon ko Ibnul Qayyim, ago so kiyatokawan aken a aya bes phesopaken a thito (o Ibn Taymiyyah) na so mga tao a gii tharo ko mga JaHmiyyah a khapenas so Sorga ago kenaba nyan phesopaka so mga tao a gii tharo a khapenas so Naraka. AGO SEKANIYAN MISMO A IBN TAYMIYYAH NA AYA KEPIT IYAN NA KHAPENAS SO NARAKA. Ago kenaba gyanan bo ka aya pen a kepit iyan (a Ibn Taymiyyah) so pen so mga tao ko Naraka na phamakasoled sa Sorga a di mamangondas ko kababaan iyan so mga lawasa ig



Note: Andamanaya i kakhatokawi tano ko Kepit o Ibnul Qayyim?


Phitaro e Shaykh Albaani:

 ﻷﻧﻨﺎ ﻣﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻋﺮﻓﻨﺎ ﺭﺃﻱ ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ ﻓﻲ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻤﺴﺄﻟﺔ، ﻭﺑﻌﺾ ﺃﻗﻮﺍﻟﻪ ﻓﻴﻬﺎ.....

Sabap sa seketano na khatokawan tano so mga Kepit o Ibn Taymiyyah sii ko Ibnul Qayyim sangkai a Mas-alah ago so sabaad ko mga Kepit iyan.



Initaros e Shaykh Albaani:

 ﻓﻜﻴﻒ ﻳﻘﻮﻝ ﺍﺑﻦ ﺗﻴﻤﻴﺔ: ﻭﻟﻮ ﻗﺪﺭ ﻋﺬﺍﺏ ﻻ ﺁﺧﺮ ﻟﻪ ﻟﻢ ﻳﻜﻦ ﻫﻨﺎﻙ ﺭﺣﻤﺔ ﺍﻟﺒﺘﺔ! ﻓﻜﺄﻥ ﺍﻟﺮﺣﻤﺔ ﻋﻨﺪﻩ ﻻ ﺗﺘﺤﻘﻖ ﺇﻻ ﺑﺸﻤﻮﻟﻬﺎ ﻟﻠﻜﻔﺎﺭ ﺍﻟﻤﻌﺎﻧﺪﻳﻦ ﺍﻟﻄﺎﻏﻴﻦ! ﺃﻟﻴﺲ ﻫﺬﺍ ﻣﻦ ﺃﻛﺒﺮ ﺍﻷﺩﻟﺔ ﻋﻠﻰ ﺧﻄﺄ ﺍﺑﻦ
ﺗﻴﻤﻴﺔ...ﻭﻣﻦ ﺗﺒﻌﻪ ﻋﻦ ﺍﻟﺼﻮﺍﺏ ﻓﻲ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻤﺴﺎﻟﺔ
ﺍﻟﺨﻄﻴﺮﺓ؟

Andamanaya i kiyatharo-a o Ibn Taymiyyah a opama ka (so kaafer na aya bo a kiya-adena kiran na) gya-i bo a Ka-shiksaa kiran sa da a salakaw ron, na oba gyanan na daden a maphetaro san a "Rahmat" (o Allah ko mga Kaafer)! Lagid o ba aya bo a "Rahmat" rekaniyan (a Ibn Taymiyyah) na na diden kha-tanto inonta sa ma-ped ron so mga Kaafer.... INO KA BA ANAN DI KHI-ITONG A MIYAKALALA A DALEEL A KARIRIBAT O IBN TAYMIYYAH ago so miyonot ron sa kepit a miyasopak iyan so Benar (a Kepit o Ahlus Sunnah wal Jama'ah a di khapenas so sorga ago naraka taman sa taman) sangka-i a Delekado a Mas-alah

------------------------------

Pakaiza:

Ino delekado gya-i a Mas-alah sa lagid o Kiyatharoan o Shaykh Albaani?

Sembag:

Sabap sa aya shaboten sa Qur'an ago Hadith na so Sorga ago so Naraka na di khapenas ago kha-geba taman sa taman ago gyanan na kiya-opakatan ko mga Ulama o Ahlus Sunnah wal Jama'ah


Note:

Aden a Salafi a 'Aalem a ngaran iyan na si Shaykh Abdul Kareem bin Saaleh, Siyopak iyan so Katharo e Shaykh Albaani sa phitaro iyan a ribat si Shaykh Albaani oba di khapenas so Naraka.

Somiyorat sekaniyan sa Kitab a phitaro iyan na aya Ontol na so Kepit o Ibn Taymiyyah ago so Ibnul Qayyim a Khapenas odi na Khageba so Naraka

Bhitowan iyan so Kitaab iyan sa:

"Al-Qawlol Mukhtaar li bayaani fana-in Naar"


Phitaro e Shaykh Abdul Kareem bin Saaleh sangkanan a Kitaab:

ﻭﻗﺎﻝ ﻋﺒﺪﺍﻟﻜﺮﻳﻢ ﺑﻦ ﺻﺎﻟﺢ ﺍﻟﺤﻤﻴﺪ ﻓﻲ ﻛﺘﺎﺑﻪ ﺍﻟﻘﻮﻝ ﺍﻟﻤﺨﺘﺎﺭ
ﻟﺒﻴﺎﻥ ﻓﻨﺎﺀ ﺍﻟﻨﺎﺭ: " ﻓﻠﺬﻟﻚ ﻛﺘﺒﺖ ﻓﻲ ﺍﻟﻤﺴﺄﻟﺔ ﺩﻓﺎﻋﺎ ﻋﻨﻬﻤﺎ،
ﻭﺑﻴﺎﻧﺎ ﺑﺄﻥ ﺍﻟﺤﻖ ﻣﻌﻬﻤﺎ، ﻭﺃﻧﺎ ﻋﻠﻰ ﺑﺼﻴﺮﺓ ﻣﻦ ﺫﻟﻚ، ﺣﻴﺚ ﺩﻋﻮﺕ
ﻟﻠﻤﺒﺎﻫﻠﺔ ﻣﻦ ﺃﻭﻝ ﺍﻟﻤﺴﺄﻟﺔ"ﺍﻫـ

Sabap san na somiyorat ako sa kitab mipantag sangka-i a Mas-alah (a ka-khagba o Naraka) a i-depensa aken kiran a dowa ka tao (So Ibn Taymiyyah ago so Ibnul Qayyim) ago inosay aken so Haqq (Ontol a Kepit) na so kepit iran a dowa ka tao (a khageba so Naraka) ago saken na aden a 'ilmo (insight) aken sangkanan, taman sa miyananalo ako sa makipag-MubaaHalah ako (ko shopak san) sii den ko paganay a Mas-alah


Aya den mapiya na ilaya nyo den mismo gyanan a Kitab



Phitaro aken:

Di phekamemesa so mga moonot ko Ibn Taymiyyah a aden a phemansob rekaniyan sa lagid anan sabap sa mismo so lagid i Shaykh Albaani a Salafi na tatantoon iyan ago imamansob iyan ko Ibn Taymiyyah, lagid iyan na gyanan a Salafi a 'Aalem a si Shaykh Abdul Kareem bin Saaleh.

Thanodan ka si Shaykh Albaani na di nyan den imansob ko Ibn Taymiyyah ago Ibn Qayyim giyanan a delekado a Aqeedah a masosopak iyan so qur'an ago sunnah inonta sa miyabatiya iyan phiyaphiya ago miya-nggedageda iyan so piyor a kepit gyanan a dowa a Shaykh

Go So Allah e lebi a matao ko Benar

So Pat a Imaam sa Donya

Pakaiza:

Anta i phembethowan sa Pat a Imaam sa Donya? Ago ba aya bo a kadakel o Imaam o Ahlus Sunnah wal Jama'ah na pat?


Sembag:

Aya Imaam na so mga ala i 'ilmo ko Qur'an ago Hadith a phagonotan sabap ko kiyaopakati ko kala iran i ilmo ago kala iran i sabot ko mga maana o Qur'an ago Hadith


Aya katharo o Allah ta'ala:

 فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
Maana: Izha-i nyo so mga Ahludh Dhikr (so mga thito a Ulama) igira a di nyo katawan (so sembag ko pakaiza iyo ko agama)


Thanodan ka mbida bida so daradat o mga tao kala a 'ilmo, omanisa na katawan iyan so daradat o 'ilmo iyan na di sekaniyan phananayan sa Mujtahid ka so Mujtahid Mutlaq na aden a mga sarat iyan para maped ka kiran, mga sarat a maregen oba maparoli o mga Ulama imanto a masa

Kenaba kagiya so langon a Hadith imanto na sisii ko mga Kitaab odi na sa Maktabatush Shaamilah odi na pheka-search sa Google ago Yahoo na miyananayan mambo so sabaad sa mga Mujtahid siran ka pelawanan iran so piyor a mga Mujtahid a lagid o Imaam Abu Haneefah, Imaam Maalik, Imaam Shafi'i ago Imaam Ahmad bin Hanbal

Phitaro o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam:

نضَّرَ اللَّهُ امْرَأً سَمِعَ مِنَّا حَدِيثًا فَحَفِظَهُ حَتَّى يُبَلِّغَهُ فَرُبَّ حَامِلِ فِقْهٍ إِلَى مَنْ هُوَ أَفْقَهُ مِنْهُ وَرُبَّ حَامِلِ فِقْهٍ لَيْسَ بِفَقِيهٍ ) رواه أبو داود

Rough Trans:

Ikalimo o Allah so mama a miyakaneg rekami sa Hadith na inilangag iyan na ini-panableegh iyan, miyakadakedakel a maawid so fiqh (hadith) na ini-panableegh iyan ko mas mala i sabot rekaniyan, go madakel a maawid sa Fiqh (Hadith) a kenaba Faqeeh

Note:

Katan a so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam i mhitaro a kenaba kagiya a katawan ka so mga hadith na mimbaloy kaden a Faqeeh, miyaka-dake dakel a Muhaddith na kenaba Faqeeh inonta sa maito a khatoon na Muhaddith na Faqeeh pen lagid o Pat a Imaam sa Donya

Kaleken o Allah so tao a phepakaitoon iran so Pat a Imaam a Donya, iniporo o Allah so daradat iran sa katii a sobra miyaka-sanggibo ragon na oonotan siran pen o madakel a Ulama sa donya ago gyanan i Karaamat a inibegay kiran o Allah

Aya kaiibaratan o siran a phepakaitoon iran so pat a Imaam sa donya na lagid o Aso a phag-bo phagbowan iran so Olan a sumisindaw na daden a milebat iyan ko sindaw o Olan sa maito bo

Imanto na miyakadakel so mga morit na inisayan iran a ginawa iran sa Mujtahid sa aya benar na miyakawatawatan siranon

Miyakadakedakel so Imaam a mga Muhaddithoon ago Fuqaha ago mga Mufassiroon lagid o Imaam Sufyan ath-Thawri, Imaam Awza-i, Imaam Daawod adh-Dhaaheriy, Imaam Ibn Jareer at-Tabari, Imaam Ishaq bin Rahway (Raahooya), Imaam Layth bin Sa'd ago so mga ped iran ogaid na miyamatay so Madhab iran sa gyoto den i kabaya o Allah ogaid na aya bo a miyalamba a Madhab na so Madhab o Pat a Imaam sa Donya


Katii so Pat a Imaam sa Donya

(Phipoonan aken ko miyaona kiran maoyag sa donya a pada-adat kiran)


1. Imaam Abu Hanifah (80 AH - 150 AH)

- Aya ngaran iyan a Piyor na Nu'man bin Thaabit, daa a wata iyan a ngaran iyan na Hanifah, matag biden anan ilano

- Bithowan sekanyan o Imaam Dhahabi sa Imaamul A'dham (Phipaporoan a Imaam)

- Sii sekaniyan minimbawata sa Kufa sa Iraq

- Miyapanothol a miya-meet iyan so mga Sahabah lagid o Anas bin Maalik, Sahl bin Saad and Abul Tufail Amir bin Wathilah (radi Allahu anhom) sabap roo na ini-itong sekaniyan a ped ko mga Tabi'en

- Ogaid na kadakelan ko ilmo iyan ko Fiqh na Phoon ko Hammad bin Sulaiman (Taabie) a phoon ko Ibraheem Nakha'iy (Taabi'e) a phoon ko Alqamah ago Aswad (siran a dowa na morit o Abdullah bin Mas'ood)



2. Imaam Maalik (93 AH - 179 AH)


- Aya ngaran iyan na Maalik bin Anas bin Maalik, Taabi' Taabien sekaniyan

- Tag sekaniyan a Madinah sabap roo na bithowan sekaniyan sa Imaamu Daaril Hijrah (Imaam ko inged a piyag-Hijraatan)

- So Silsilah nyan sa Hadith na bithowan o Imaam Bukhaari sa Silsilatudh Dhahab (Golden Chain)

- Sabap sa Ustadh iyan so Nafi' a morit ago Mawla o Abdullah bin Umar (RadhiAllaho 'anho)


3. Imaam Shafi'i (150 AH - 204 AH)

- Taabi' Taabi'en sekaniyan

- Aya ngaran iyan a piyor na Muhammad ibn Edrees ibn ‘Uthman ibn Shafi’i ibn Al-Saa’ib ibn ‘Ubayd ibn ‘Abd Yazād ibn Hāshim ibn Al-Muṭṭalib ibn ‘Abd Manaaf ibn Qusay, so Lineage o Nabi (Sallallaho 'alayhi wa sallam) ago so Imaam Shafi'i na sii miyakathoona ko Abdo Manaaf ibn Qusay

- so Ina o Imaam Shafi'i na Ahlul Bayt (Fatimah bint Abdullah bin Al-Hasan ibn Al-Hasan ibn Ali ibn Abi Talib)

- Sii sekanyan minimbawata sa Gazza sa Palestine sii den ko ragon a kiyawafat o Imaam Abu Hanifah

- Ogaid na inowit sekaniyan o Ina iyan sa Hijaaz ko 2 years pen so edad iyan sii ko Azdi a mga Yemeni a tonganay iran oriyan iyan na inowit iyan so Imaam Shafi'i sa Makkah

- Minimorize iyan so Qur'an ko Pito, minimorize iyan so Muwatta Imaam Maalik (Kitab a Hadith o Imaam Maalik) ko edad iyan a sapolo ago Mimbaloy sekaniyan a Mufti sii pen ko edad a Sapolo ago Lima

- Phitaro o Nabi Sallallaho 'alayhi wa sallam

اللهم اهد قريشا ، فإن علم العالم منهم يسع طباق الأرض

(Ya Allah na toroangka so Quraysh, sabap so ilmo o 'Aalem a phoon kiran na kha-peno iyan so donya)

Note: Phitaro o mga Ulama a aya 'Aleem a paka-momoradan san na so Imaam Shafi'i

إِنَّ اللَّهَ يَبْعَثُ لِهَذِهِ الْأُمَّةِ عَلَى رَأْسِ كُلِّ مِائَةِ سَنَةٍ مَنْ يُجَدِّدُ لَهَا دِينَهَا

Oman magatos ragon na pagoyag so Allah sa tao a Mujaddid ko Agama

Note: Phitaro o Imaam Ahmad bin Hanbal na aya paganay a Mujaddid sangkai a Ummah na so Umar bin Abdul 'Aziz, Ikadowa na so Imaam Shafi'i


- Sekaniyan i pagapaganay a somiyorat sa kitab mipantag ko Usool al-Fiqh sa bhitowan iyan sa "ar-Risaalah"


- Phitaro o Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah):

«كان الشافعي كالشمس للدنيا»

Maana:

Aya lagid o Imaam Shaafi'i na lagid o Alongan sangkai a donya


4. Imaam Ahmad (164 AH - 241 AH)

- Aya piyor a ngaran iyan na Ahmad bin Muhammad bin Hanbal

- Minimbawata sa Baghdad sa Iraq

- Miyapanothol a miyaka-memorize sekaniyan sa 1 million a Hadith by Sanad


--------------------­----------
Note:

So mga Manaaqib ago Fadhael gyanan a pat a Imaam sa Donya na tanto a madakel sa opama ka kabaya iyo a mabatiya iyo na lekata nyo so mga Kitaab sa Taarekh lagid o Siyar a'lam an-Nubala ago Tadhkiratul Huffaz o Imaam Dhahabi (Rahimahullah)



Ikalimo siran langon o Allah sabap ko 'ilmo iran a miyapeno iyan so Donya

Ta'weel o mga Salafus Saaleh lagid o Abdullah bin Abbas (RadhiAllaho 'anho), Sa'eed bin Jubayr, Imaam Ibn Jareer at-Tabari, Imaam Bukhaari ago so Imaam o Ahlus Sunnah wal Jama'ah Ahmad Bin Hanbal (Rahmatullahi 'Alayhim)

Pakaiza:

Ba kenaba Haraam so ka-Ta'weel ko mga ayat sa Qur'an odi na so mga Hadith o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam?

Sabap sa aden a mga tao na di iran di pana'welen so mga Ayat sa Qur'an, miyanga-aalin so Ma'ana nyan


Sembag:


So mga Salafus Saaleh na Tumiya'weel siran ko sabaad ko mga ayat sa Qur'an na andamanaya i kiyaharam iyan?


1. So Olowan o mga Mufassireen, Bahrul 'Uloom (Kalodan i 'ilmo), so Abdullah bin 'Abbas (RadhiAllaho 'anho) na tiya'weel iyan so Saaq (Pamosowan) sa surah Qalam: 42 sa Shiddah odi na Amron Shadeed

(Ilayangka so Tafsir Tabari go so sanad iyan na Saheeh)


2. So Saeed bin Jubayr (Rahimahullah) a ped ko Salafus Saaleh, morit o Abdullah bin Abbas na tiya'weel iyan so Kursi ko Ayatul Kursi sa aya ini-pemaana nyanon na "ilmo"

So Imaam Bukhaari na inibetad iyan so Ta'weel o Ibn Jubayr Rahimahullah ko Saheeh Bukhaari niyan sa tanda oto sa maka-aayun sekaniyan sangkoto a Ta'weel

Thanodan tano ka aya title a inibegay o Imaam Bukhaari ko Kitab iyan a Saheeh Bukhaari na:

"Al-Jaame’ al-Saheeh al-Musnad al-Mukhtasar min Omoori Rasoolillahi wa sunanihi wa Ayyaamihi"

Sa shaboten san na diden ibetad o Imaam Bukhaari ko Saheeh Bukhaari nyan so mga Ta'weel a di sekaniyanon maka-aayon, go so Imaam Bukhaari na ped ko mga Salafus Saaleh


3. Tiya'weel o Imaam Ma'mar (Ped ko Salafus Saaleh) ago so Imaam Bukhaari na miyaka-ayon ko Ta'weel iyan sa inibetad iyan ko Saheeh Bukhaari so Ta'weel ko ayat " Kollo shay-in Haalikon illa wajHaho" sa phitaro iran: "illa wajHaho -ay illa Mulkaho"

Sii iran anan kinowa ko katharo o Allah: "li manil mulkol yawm, lillahil Waahidil Qahhaar"


4. Tiya'weel o Mala a Mufassir a so Imaam Ibn Jareer At-Tabari (ped ko Salafus Saaleh) so Istiwa sa 'Ulowwol Maliki was Sultaan

So Imaam Jareer at-Tabari Rahimahullah na phitaro iyan a aden a Jama'ah ko mga Sahabah ago mga Taabi'een a phe-ta'weel siran ko mga Ayat sa Qur'an, Phitaro iyan:

قال جماعة من الصحابة و التابعين من اهل التأويل: يبدو عن امر شديد

(Phitaro o Jama'ah ko mga Sahabah ago Taabien a ped ko mga panana'weel.... ). Oriyan iyan na initondog iyan so Ta'weel o Abdullah bin Abbas RadhiAllaho 'anho (so inaloy aken sa poro) sii ko Kitab iyan a Tafsir Tabari


Siyabot san na aden a Pheta'weel ko mga Sahabah ago Taabien lagid o Abdullah bin Abbas RadhiAllaho 'anho ago so morit iyan a Ibn Jubayr (Rahimahullah)



5. Tiya'weel o Imaam o mga Ahlus Sunnah wal Jama'ah Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah) so "wa ja-a rabboka wal malako Saffan Saffa" sa aya ini-ta'weel iyan na kenaba so Allah i Phakauma, ka aya phakauma na so Balas iyan odi na Amr odi na Qada


So Ta'weel o Imaam Ahmad

 روى البيهقي عن الحاكم، عن أبي عمرو بن السماك، عن حنبل، أن أحمد بن حنبل تأول قوله تعالى: وجاء ربك أنه جاء ثوابه، ثم قال البيهقي، وهذا إسناد لا غبار عليه

(Bayhaqi, Ibn Katheer Bidaayah wan Nihaayah, Ibn Rajab al- Hanbali ko Fathul Baari)

Maana:

Miyakapoon ko Hanbal bin Ishaaq a mataan a so Imaam Ahmad bin Hanbal Rahimahullah na tiya'weel iyan so:

 وجاء ربك أنه جاء ثوابه

So Balas o Allah i Phakauma ago Kenaba so Allah


Phitaro o Imaam Ibn Katheer:

ﺃﻭﺭﺩ ﺍﻟﺤﺎﻓﻆ ﺍﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ ﻫﺬﺍ ﻋﻦ ﺍﻹﻣﺎﻡ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﻓﻲ )ﺍﻟﺒﺪﺍﻳﺔ
ﻭﺍﻟﻨﻬﺎﻳﺔ( ﺍﻟﻤﺠﻠﺪ ﺍﻟﺨﺎﻣﺲ / ﺍﻟﺠﺰﺀ ﺍﻟﻌﺎﺷﺮ ﺻﺤﻴﻔﺔ 354 ﻓﻘﺪ
ﻗﺎﻝ:
) ﻭﻛﻼﻣﻪ – ﺃﻱ ﺍﻹﻣﺎﻡ ﺃﺣﻤﺪ – ﻓﻲ ﻧﻔﻲ ﺍﻟﺘﺸﺒﻴﻪ ﻭﺗﺮﻙ ﺍﻟﺨﻮﺽ
ﻓﻲ ﺍﻟﻜﻼﻡ ﻭﺍﻟﺘﻤﺴﻚ ﺑﻤﺎ ﻭﺭﺩ ﻓﻲ ﺍﻟﻜﺘﺎﺏ ﻭﺍﻟﺴﻨﺔ ﻋﻦ ﺍﻟﻨﺒﻲ
ﺻﻠﻰ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻭﻋﻦ ﺃﺻﺤﺎﺑﻪ ﺭﻭﻯ ﺍﻟﺒﻴﻬﻘﻲ ﻋﻦ ﺍﻟﺤﺎﻛﻢ
ﻋﻦ ﺃﺑﻲ ﻋﻤﺮﻭ ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺴﻤﺎﻙ ﻋﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﺃﻥ ﺃﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﺗﺄﻭﻝ
ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﻰ)) : ﻭﺟﺎﺀ ﺭﺑﻚ (( ﺃﻧﻪ ﺟﺎﺀ ﺛﻮﺍﺑﻪ ، ﺛﻢ ﻗﺎﻝ ﺍﻟﺒﻴﻬﻘﻲ :
ﻭﻫﺬﺍ ﺇﺳﻨﺎﺩ ﻻ ﻏﺒﺎﺭ ﻋﻠﻴﻪ

Thanodan:

So Mufassir a Imaam Ibn Katheer na da nyan paka-dha'eefa gyanan a Ta'weel sa inibetad iyan pen ko Kadadayoan a Kitab iyan a "al-Bidaayah wan Nihaayah" sa makapemamaana sa Miyaka-ayon sekaniyan ko Riwayat o Hanbal bin Ishaaq ko Ta'weel o Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah)



Importante:

Aden a di iran tharimaan gyanan a ta'weel o Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah) Sabap roo na piyaka-Dha'eef iran so Hanbal bin Ishaaq


Sembag san:


Daden a khi-daleel iran sa kiyapaka-dhaeef iran sangkanan a Mala a Ulama ago Muhaddith maana so Hanbal bin Ishaaq



Antaonon so Hanbal bin Ishaaq?

So Hanbal bin Ishaaq na Morit ago Tenged Minsan (First Cousin) o Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah), di sekaniyan den mamokhag ko Tenged iyan ago Ustadh iyan pen specially mipantag ko Aqeedah

Sadooq sekaniyan ago Thiqah (Tonganay den a kasasarigan) daden a miyapanothol oba sekaniyan miyamokhag odi na phekaribaribat ko di nyan di pamanotholen


Gya-i a Riwayat o Hanbal bin Ishaaq na tiyarima o mga Hanbali lagid o Ibn 'Aqeel, Qaadi Abu Ya'la, az-Zaagooniy, al- Haafiz Ibn Jawzi, al- Faqeeh ibn Hamdaan - langon anan phipaporoan a Ulama ago Muhaddith ko mga Hanaabilah


1. Phitaro o Haafiz Baghdaadi ko Taarekh iyan:

ﻗﺎﻝ ﺍﻟﺤﺎﻓﻆ ﺍﻟﺒﻐﺪﺍﺩﻱ ﻓﻲ ﺗﺎﺭﻳﺨه ﺣﻨﺒﻞ ﺑﻦ ﺇﺳﺤﺎﻕ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﺑﻦ ﻫﻼﻝ ﺑﻦ ﺃﺳﺪ ﺃﺑﻮ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺸﻴﺒﺎﻧﻲ ﻭﻛﺎﻥ ﺛﻘﺔ ﺛﺒﺘﺎ

So Hanbal bin Ishaaq na Thiqah (Tonganay den a Kasasarigan) ago Thabt (Mabager i Memory)


2. Phitaro o Haafiz Daaraqutni (Isa sekaniyan ko pinaka-istrikto a Muhaddith)

ﺍﻟﺪﺍﺭﻗﻄﻨﻲ ﻗﺎﻝ: ﺣﻨﺒﻞ ﺑﻦ ﺇﺳﺤﺎﻕ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ ﻛﺎﻥ ﺻﺪﻭﻗﺎ

So Hanbal bin Ishaaq na Sadooq (Tanto a khasarigan)

3. Phitaro o Imaam Ibn Asaakir:

 ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺍﻟﺘﻌﺪﻳﻞ ﻋﻠﻰ ﺃﺭﺑﻊ ﺃﻭ ﺧﻤﺲ ﻃﺒﻘﺎﺕ ؛ ﻓﺎﻟﻤﺮﺗﺒﺔ ﺍﻷﻭﻟﻰ:
ﺍﻟﻌـﻠـﻴـﺎ ﻣﻦ ﺃﻟﻔﺎﻅ ﺍﻟﺘﻌﺪﻳﻞ – ﻭﻟﻢ ﻳﺬﻛﺮﻫﺎ ﺍﺑﻦ ﺃﺑﻲ ﺣﺎﺗﻢ ﻭﻻ ﺍﺑﻦ
ﺍﻟﺼﻼﺡ – ؛ ﻫﻲ ﺇﺫﺍ ﻛﺮﺭ ﻟﻔﻆ ﺍﻟﺘﻮﺛﻴﻖ ، ﺇﻣﺎ ﻣﻊ ﺗﺒﺎﻳﻦ ﺍﻟﻠﻔﻈﻴﻦ
ﻛﻘﻮﻟﻬﻢ: ﺛﺒﺖ ﺣﺠﺔ ، ﺃﻭ ﺛﺒﺖ ﺣﺎﻓﻆ ، ﺃﻭ ﺛﻘﺔ ﺛﺒﺖ ، ﺃﻭ ﺛﻘﺔ ﻣﺘﻘﻦ
 ﺃﻭ ﻧﺤﻮ ﺫﻟﻚ

Ped ko Shabotenon:

So Katharo a "Thiqah Thabt' ko Muhaddith na isa ko pinakamaporo a daradat ko Ta'deel (Kapodia ko Kabeger ago Kasasarigi ko Muhaddith)

So Hafiz Baghdaadi na phitaro iyan ko Hanbal bin Ishaaq: Sekaniyan na Thiqah Thabt

Note:

Ipendaleel o mga Tao a kagiya kon so Hanbal bin Ishaaq na aden a piyamanothol iyan phoon ko Tenged iyan minsan ago Ustadh iyan a Imaam Ahmad bin Hanbal a sekaniyan bo i miyanothol ron (Ghareeb odi na Infiraad lagid o katharo o Imaam Dhahabi)

Sembag san:

Gyanan sabap sa mabager so Relationship iran ka Tenged siran minsan ago morit iyan, aden a iphamangdao nyanon a di nyan ipamangdao ko salakaw

Ago so Hanbal bin Ishaaq na Thiqah Thabt (Tanto den a Kasasarigan a Muhaddith)

Lagid o mga Sahabah o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam, aden a dii pamangdao ko isa a sahabah nyan na di nyan iphamangdao ko salakaw a Sahabah


Katii so Sabaad ko mga ala a Mufassiroon a tumiya'weel siran sa lagid o kiya-ta'weel o Imaam Ahmad bin Hanbal Rahimahullah


Tiya'weel iran so " wa Ja-a Rabboka"

1. Phitaro o Imaam Baghawi - Phitaro o Hasan: Ja-a amroho wa wa qada-oho

(Tafsir Baghawi)


2. Imaam al- Qurtobi - Amroho wa Qada-oho qaalahol Hasan

(Tafsir Al-Jaame li Ahkaamil Qur'an)


3. Imaam Al-Waahidi - amro rabbik wa qada-oho

(Tafsir Al-Waahidiy)


4. Imaam al-Baydaawi - aayato qudrati qahrihi

(Tafsir Al-Baydaawi)



5. Allamah ibn Abi Sa-ud - aayato qudrato qahrihi

(Tafsir ibn Abi Sa'ud)

Imaam Shawkaani - Amroho wa Qada-oho


(Tafsir Fathul Qadeer)



6. Imaam Nasafi - Qada-oho wa Hokmoho

(Tafsir al-Nasafi)


Salakaw san pen:

Tiya'weel o Imaam Ahmad bin Hanbal so Hadith a Phakauma so Surah Baqarah ago so Surah aali 'Imraan sa lagid o mga papanok odi na Gabon

Phitaro iyan:

Aya Phakauma na so Balas o Qur'an, Kenaba so Qur'an



Go so Allah i lebi a matao ko benar

So Kokoman ko Kabethowi sa Mawlana ko Manosya

Pakaiza:

Aya ipagiza aken na so kabethowi sa Maulana ko 'Aalem, kapakay anan ?

Aya kabasa o Imam ami na dikon anan kapakay


Sembag:

Aya Argument giyanan a mga pagari tano ino iran pakararata-a a kaphembetowi ko mga Ulama tano sa "Mawlana" na kagiya miya-aloy sa Surah Baqarah so Ayat a:

" Anta Mawlana, fansorna 'alal qawmil kaafireen"


(Seka sa Mawla (Kadenan) ami, Ogopi kaming ka ko katabana mi ko mga qawm a miyamangongkir)

Sabap roo na tig-iran a so word o "Mawlana" na para bo ko Allah a Kadenan


Katii so Sembag o miyakay ron:


PAGANAY RON:

So word a Mawlana na dowa a word

1) Mawla (Master, Lord, Helper, Friend, Companion, freed Slave etc..)

2) Naa (our)

So Mawla na madakel i maana:

1. Kadnan - lagid o matatago sa Baqarah " Anta Mawlaana, Fansorna 'alal qawmil Kaafireen

2. Legal Guardian - Lagid o Hadith

ﺃﻳﻤﺎ ﺍﻣﺮﺃﺓ ﻧﻜﺤﺖ ﺑﻐﻴﺮ ﺇﺫﻥ ﻣﻮﻻﻫﺎ
(Ayyoma imra-atin nakahat bi ghayri idhni Mawla-ha)

3. Friend - Lagid o katharo o Nabi Sallallaho 'alayhi wa sallam ko 'Ali (RadhiAllaho 'anho)

ﻣﻦ ﻛﻨﺖ ﻣﻮﻻﻩ ﻓﻌﻠﻲ ﻣﻮﻻﻩ
(Man konto Mawla-ho fa 'aliyyon Mawla-ho)

4. Freed slave - Lagid o Katharo o (Nabi Sallallaho 'alayhi wa sallam) ko Zaid (RadhiAllaho anho) - miyaaloy ini o Imaam Bukhaari ko Saheeh nyan

انت اخونا و مولانا
(Anta Akhoona wa Mawla-na)

5. Ago madakel pen a example sa Arabic Poetry

So mga ped ko madakel a Muslim na pembethowan iran so mga Ulama iran sa "Molvi odi na Mawlaana" sa aya niyat iranon na "Tao a miyaka-paganad sa 'Ilmo ko Agama"

Da a problema san sabap sa aya phagilayn ko katharo a madakel i - maana (Lafdh moshtaraak) na aya pagilaynon na so Niyat o mitharo

Example:

Opama ka tharoon o tao Ko salakaw a tao "Mawlanaa" na pipikiren niyan na maana oto na "Kadenan ko" na aya kokoman iyan na miya-kaafer ago mimbaloy a Moshrik

Opama ka niyat iyan na "Ginawa-i Ami, Pagari ami a paga-adatan, odi na pada-adat iyan ko tao a aden a 'ilmo iyan" na Daden a Problema ron


Ped a Daleel a Khapakay a aya ipema-ana ka ko "Mawla" na "Manosya" kenaba so "Kadenan a Allah" na so Aayat sa Surah Tahreem

" Fa innAllaha howa Mawla-ho wa jibreelo wa saalihol mo'mineen"

(So Allah na "Mawla" niyan ago so Jibrel (na "Mawla" niyan) ago so mga Saaleh ko mga Miyamaratiyaya (na "Mawla" niyan)

Sabap san na daden a Marata a ibetho tano ko mga Ulama tano na Mawlaana..... Sabap sa kenaba tano niyat na ba sekaniyan so "Kadnan a Allah"

Aya Niyat tano roo na "Pagari ami a paga-adatan" odi na "Ginawa-i ami a paga-adatan"


Note:

Aden pen a Piyaka-haraam iyan oba iphembetho ko Manosya so Mawlay (Mawla aken) sa aya daleel iyan na gyai a hadith sa Saheeh Muslim

لا تقل مولاي فإن مولاكم الله رواه مسلم

Maana: "Dingka dii tharo-a ko Tao so Mawlay ka mataan a aya niyo Mawla na so Allah

Oriyan iyan na piyakay nyan bo ko Oripen a iphembeto nyan ko Master (Sayyid) iyan na "Mawlaya" sabap ko Hadith a:

أن النبي - صلى الله عليه وسلم - قال للعبد: وليقل سيدي ومولاي

Maana: "Mataan aso Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na pitharo iyan ko Oripn a aya talon yan ko Khi- oripenon na: "Sayyidiy odi na Mawlay"


Sembag san na:


Paganay na aya hadith a inibegay iran na inisapar o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam so kabethowa ko bapiya antaonon a tao ko "Mawlay"

Oriyan na initondog iran a piyakay ko Oripen a aya iphembeto nyan ko Master iyan na Mawlay

Aya Siyabot san na Mansookh so paganay a Hadith

Sa aya mga daleel iyan na so piyangaloy aken a Hadith sa poro ago So Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na bithowan iyan so Zaid bin Haarithah sa "Anta Akhoona wa Mawlana" sii anan sa Saheeh Bukhaari


Ati opama ka khapakay a tharoon ko Oripen a piyakamaradika so Mawlana na aypen sii ko mga Ulama!

Sa lagid o kiyatharo akenon na depende bo anan ko Niyat ko mitharo

WAllaho a'lam

Kokoman ko miphaigo na daden pagabdas na mhi-sambayang

Pakaiza:

So kapaigo na makapasad ka na khapakay a deretso kaden shambyang? apiya di ka makapagbdas?

Sembag:

Opama ka Jonob sekaniyan na mi-niyat sekanyan sa pelekat sa Hadathul Akbar (Kadas) na:

1. diden kailangan o ba sekaniyan pagabdas,

2. diden kailangan oba nyan peniyati so Abdas ago

3. di nyan den kailangan a Tarteeb so kiyaphaigo iyan sa lagid o Abdas

ogaid na opama ka magabdas oriyan o kiyaphaigo iyan na mapiya a galebek*


Opama ka matag sekaniyan mhipaigo para ma-refresh na waajib a magabdas sekaniyan ago tarteeb nyan so di nyan di kapangonabi ko pangonaban ko abdas sa lagidai a tarteeb

1. Phoonan ko kaonabi sa paras na gobo so
2. kaonab ko lima na go bo so
3. Kasapoa ko ulo na go bo so
4. Kaonab ko ski

Go aya Sunnah na so Kaphagonai ko Kawanan a Lima go bo so diyawang lagid iyan na so Kawanan a ski na gobo so diyawang




* Phitaro i Imaam Nawawi Rahimahullah sa Minhaj Taalibeen wa Umdatul Mufteen

و لو احدث ثم اجنب او عكسه كفى الغسل على المذهب


Phitaro i Imaam Ramli ko Nihaayatul Muhtaaj ila Sharhil Minhaaj:

نوى الوضوء معه ام لم ينوه ، غسل الاعضاء مرتبة ام لا

Kokoman ko mga gii Shambayang na maka-isa isa iran miporo so mbala a lima sa Takberatul Owla

Pakaiza:

Aden pen a pakaiza akn, ino so mga Pakistan a igira di siran di shambayang na daden a kabayaw sa lima, Antonaa oto a kepit? Pinggolaola oto Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam?


Sembag

Gya-i a India Bangladesh ago Pakistan na mga Hanafi na gyanan i kasambayang iran ago so Kadakelan ko mga Maaliki a sii mababaling sa Morocco odi na sa Tunisia na maka-isa isa iran miporo so lima iran, sii bo sa Takber Tahreema

Di ka den pen khamemesa ko mga Maaliki a igira na di iran pen iphoro so mbala a lima iran sa Paganay a Takbeer sabap sa aya usool iran na so Kiporoon ko mbala a lima sa Takberatul Owla na ped ko mga Fadhael, kenaba pen ko mga Sunnah

Note: So mga Maliki na aden a sarili iran Istilaahat ko maana o Sunnah ago so Fadhael ago so mbidaa nyan, kailangan a batiya angka pasin so mga Usool Fiqh a Maliki a somiyorat ron ka-an ka sabota

So peman so phesowaan o mga Pakistani a maka-isa isa miporo so mbala a lima na:

Aden a Saheeh/Hasan a Hadith sa Tirmidhi, Abu Dawood, Nasai ago Ibn Maajah a phoon ko Abdullah bin Mas'ood a so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam na miporo iyan so mbala a lima nyan sa takbeeratul Owla na di nyan den oto iphoro pharuman

So mga Sahabah na Gyanan i kepit o
1. Umar RadhiAllaho 'anho
2. Ali RadhiAllaho 'anho ago so mga morit iyan ago mga army nyan
3. Abdullah bin Mas'ood ago so mga morit iyan lagid i Alqamah ago Aswad


So Peman so moonot ko Shafi'iyyah ago Hanaabilah na aya kepit iran na Sunnah so kiporoon non sangkai a mga position:

1. Takbeeratul Owla (Paganay a Takbeer)
2. Sii ko ka-ruko
3. Oriyan o ruko
4. Oriyan o Tashahhod (Paganay a Tahiyyat) na tindeg ka sa ika-telo a sambayang

Mabager sangkanan a kepit sa matatago sa Saheeh Bukhaari, Saheeh Muslim ago so pat a Sunan (Sunan Tirmidhi, Sunan Abu Dawood, Sunan Ibn Maajah ago Sunan Nasa-i

So Imaam Bukhaari na somiyorat sa kitab para bo sangkanan a mas-alah sa bhitowan iyan sa "Juz Raf al-Yadayn)

WAllaho a'lam

So Kokoman ko Kaomani ko Salaam sa "Ta'ala" igira sumiyalam odi na Sumimbag sa salaam so Muslim

Pakaiza:

ipagiza aken pen na so ka-salam na pagomanan sa As-salamo 'alaikom wa rahmatullahi TAALA wabarakatoh

'­gyanan a TAALA a inipagomanon na bidaat anan o kenaba?

Igira pen a pesambag ta na ipagomanonanan.


Sembag:

Aya bo a miya-aloy sa Hadith na:

As-salaamo 'alaykom wa Rahmatullahi wa barakaatoh


Da a phekailay aken a marata o kaumanan ka sa "ta'ala" sabap sa podi oto ko Allah

Ogaid na mas taralbi a di tano phagumanan sa Ta'ala so ka-salaam ka aya sunnah na daron so "ta'ala"

Mas taralbi so kaonoti ko Sunnah a inipamangdao o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam

So Kokoman ko kaphasa-i sa marata a margas ago mapiya margas sa mas mala so kilo o marata a margas

Pakaiza:

Ipagiza akn pen so kapriba, ibarat na mizambi kami sa langon a margas na kapakay oto? odi na langon ilaw odi na langun kape?


Sembag:

So Riba na isako mga ala a dosa

Aya bo a ka-khapakay anan na melagid exactly sa timbangan (kilo)

Example na: 1 kilo raken a mapiya a maregas na khisambi ikawn na exactly a 1 kilo a marata a maregas

Haraam so 1 kilo a mapiya a maregas na isambion so 2 kilo a marata a margas



Katii so sowaan iran para makapalagoy sa Riba:

So aden a 2 kilo nyan a marata a maregas na phasaan iyan ko Mama (so aden a 1 kilo nyan a margas) so margas iyan sa example na P100

Note:

Kailangan na mibegay nyanon so 2 kilo a marata a maregas sangkoto den a oras na diden kailangan oba nyan ma-receive so P100 odi na makalepot sa P100 gyoto a mama

Amay ko mibegay nyan non so 2 kilo nyan a margas (a marata) na pamasa-a nyan sangkoto a mama so 1 kilo nyan a mapiya a margas sa aya bayad ron na so P100 peso (a bayad ko 2 kilo a marata margas)


WAllaho a'lam

So Kokoman o Abdas igira miyosar sa Kotex so Bae

Pakaiza:

so kapagabdas na opama ko aden a da mabasa ko limangka odi na aingka sabap sa aden a pintal ron odi na kotex laged o penggamiten a mga bae a kotex?

odi na ink, antonaa tiyarima so sambayang odi na abdas?


Sembag

1. Kadakelan ko mga Kotex a penggamiten o mga bae imanto na phekasabapan sa di phakaraot so ig sii ko kanoko

Ibig sabihin na batal so abdas iran, di ka sah

Kailangan na makowa iranon oto

2. So peman so ink a ballpen na aya paratiyaya akenon na kenaba nyan phekaren so ig sa kapakauma nyan ko skin sabap roo na sah so abdas

Ka kenaba sekaniyan makapal a khapakay ron a kikisen

Kenaba so kotex a pheka-kikis na gon robo makowa

3. So peman so Pental na da a sangkaanon sa atay a phekasabapan sa di kha-Sah so Abdas sabap sa phekaren iyan so ig ko kaphakauma nyan ko Kobal o lawas a wajib a kaonaban ko abdas

Aya Qa-idah na "Langowan a shay a phekaren iyan so ig ko kapakaseko iyan ko kobal na phekasabapan sa di kha-saheeh so Abdas"

WAllaho a'lam

Kokoman o miyangotang na phembegan iyan so inotangan iyan sa Gift

Assalamo alaikom,

ibarat na tomiyadin ako reka sa P20, 000 na gyangkoto a P20,000 na kenaba phagisug ka gyabu a kinitaden aken reka ogaid na seka na pembegan akonga sa isaka-sako a margas kay sabap ko pisambayan akn ska sa 20,000?

tonaa nan haram anan?



Sembag

Wa 'Alaykomus Salaam

Ibarat o aya sabap a kapembegay aken reka sa Margas na kagiya maka-uutang ako reka odi na kabaya aken na ma-delay so kambayad aken ko utang aken na daden a sangkaan san a kababaloy nyan a Riba ago Haraam, dingka khapakay a kowaan so gift aken ago di ka khapakay a komowa sa bapiya antonaa a benefit phoon raken

Miyata-ayon so langon a Ulama ago Fuqaha sangkai a Qa-idah:

Kollo qardin jarra naf'an fa howa riba
(Maana: langon a utang a phaka-benefit ron so inutangan na mini-itong oto sa Riba)

Phitaro o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam :

إِذَا أَقْرَضَ أَحَدُكُمْ قَرْضًا فَأَهْدَى لَهُ أَوْ حَمَلَهُ عَلَى الدَّابَّةِ فَلا يَرْكَبْهَا وَلا يَقْبَلْهُ ، إِلا أَنْ يَكُونَ جَرَى بَيْنَهُ وَبَيْنَهُ قَبْلَ ذَلِكَ )

Opama ka so isa rekano na aden a piyagutangan iyan a salakaw, na gyoto a tao na phembegay sa gift odi na phaka-daan kano nyan ko Phagdaan iyan, na di nyo khowaa so gift ago di kano phagda ko phagdaan iyan... Inonta sa kalalayaman iyan oto a galebek (sabap sa close kano a ginawa-i, opama ka aya sabap iyan na sabap sa utang na di khapakay)

Sa gyanan a pakaiza aka na da a sangkaan non a atay a riba sekaniyan ago diden khapakay ko agama



# Pakaiza Pharuman:

Na kay gyuto a 20 thousands na kenaba pagiseg ka steady dn oto ka pikhapital iyan oto ogaid na pembegan akonyan sa margas sa isa ka sako ka tigiyan a gyanan i labangka?



Sembag:

Clear so katharo o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam: a Basta a aden a inutangan ka na di ka khapakay a maka-receive sa gift phoon rekaniyan bapiya i kaito iyan pen ago di ka pen khapakay a magda ko phagdaan iyan (sangkai a masa tano na opama ka aden a Truck gyoto a simbayan ka na di kaon pen khapakay a magda ko truck iyan ibarat o libre....

Ibig sabihin na diden khapakay oba aden a makowa ka a bapiya antonaa a benefit phoon ko inotangan ka

Bapiya pen di pagiseg so 20,000

Dapen a katawan ko a 'Ulama a piyakay nyan anan

Specially giyanan a inaloy ka ka miyakarayarayag a riba...

Gyoto a margas a phekowaan ka na gyoto den i mimbaloy a riba...

Daden a ikhtilaaf san o mga Ulama, haraam anan sa daden a sangkaanon a atay...

Binasaan o Allah so kaoyagoyag o tao a di mangped sa riba, kaoyagoyag iyan sa donya, sa qobor ago sa akhirat, saden sa tao a mangped sa riba na sabenar a inral iyan so Allah sa pagatowan iyan

WAllaho a'lam

Antonaa so mga Haqq o Muslim ko Pagari nyan a Muslim?

Sembag:

ورواه مسلم (2162) أيضا عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : ( حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ ) قِيلَ مَا هُنَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ : قَالَ ( إِذَا لَقِيتَهُ فَسَلِّمْ عَلَيْهِ وَإِذَا دَعَاكَ فَأَجِبْهُ وَإِذَا اسْتَنْصَحَكَ فَانْصَحْ لَهُ وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللَّهَ فَسَمِّتْهُ وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ )

Piyanothol o Muslim ko Saheeh nyan a phoon ko Abu Hurayrah RadhiAllaho 'anho a mataan a phitaro o Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam :

Haqq o Muslim ko lagid iyan a Muslim na Nem

1. Igira miyabalak ka sekaniyan na salaam angka (sii ko isa riwayat na igira sumiyalam, na sembag angka so As Salaamo 'Alaykom iyan)

2. Igiira a inimbita ka nyan na piki-imbita ka

3. Igira miyamangni reka sa Advice na advice-ingka

4. Igira miyag sneeze (kiyalipatangko so meranao o sneeze) na phitaro iyan so "alhamdolillah" na tharoangka sa YarhamokAllah

5. Amay ko masakit na bisita angka

6. Amay ko mawafat na onot ka ko kipelebengen non

Anda Shangor so Imaam igira miyaka-shalam sa Sambayang?

Sembag:

Aya afdhal na sii psangor sa kawanan sabap sangka-i a Hadith sa Saheeh Muslim

 عن البراء بن عازب رضي الله عنهما قال:{كنا إذا صلينا خلف رسول الله صلى الله عليه وسلم أحببنا أن نكون عن يمينه يقبل علينا بوجهه}

Maana: Phitaro o Al-Baraa bin 'Aazib RadhiAllaho 'anho : sekami na igira a gii kami sambayang sa likod o Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam na kabaya ami a sii kami matatago sa kawanan iyan ka psangor sekaniyan rekami (igira miyaka-shalam)

* Saheeh Muslim: Kitaabu salaatil Musaafireena wa qariha - Baab istihbaabi yameenil Imaam

So Kokoman o ka-shambayang sa Sunnat oriyan o kapagbangi ron sa Maghrib

So Kokoman o ka-shambayang sa Sunnat oriyan o kapagbangi ron sa Maghrib


Sembag:

Igira a aden a inibegay o Masjid a maito a oras a khagaga o tao a maka-sunnat na Mustahabb so ka-Sunnat sa dowa rak'at ko oriyan o bang ko Maghrib

So mga tao na tig iran na da hadith a misambayang so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam sa dowa rak'at before Maghrib ogaid na gyanan na Ribat

عن عبد الله بن مغفل ان رسول الله صل الله عليه و سلم صل قبل المغرب ركعتين
(Maana: Miyakaphoon ko Abdullah bin Mughaffal a mataan a so Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam na mhisambayang sa dowa rak'at ko dapen kashambayangi sa Maghrib)


*Gyanan a hadith na piyanothol o Ibn Hibban ko Saheeh nyan ago si Muhammad bin Nasr al-Marwaziy ko kitab iyan a Qiyaamul Layl go phitaro o Imaam Nimawi a so isnad iyan na Saheeh


Ogaid na aya kokoman anan na Mustahabb ago kenaba Sunnah Muakkadah


Katii so ped a mga daleel ko kababaloy nyan a Mustahabb

1- عن عبد الله المزني رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال : ( صَلُّوا قَبْلَ صَلاَةِ الْمَغْرِبِ . - قَالَ فِي الثَّالِثَةِ -: لِمَنْ شَاءَ ، كَرَاهِيَةَ أَنْ يَتَّخِذَهَا النَّاسُ سُنَّةً )
رواه البخاري (1183) وبوب عليه الإمام البخاري رحمه الله بقوله : باب الصلاة قبل المغرب . وفي لفظ رواية أبي داود للحديث نفسه : ( صَلُّوا قَبْلَ الْمَغْرِبِ رَكْعَتَيْنِ ) رقم (1281)
وقوله في هذا الحديث : قَوْله : ( كَرَاهِيَة أَنْ يَتَّخِذَهَا اَلنَّاسُ سُنَّةً ) ، قال المحب الطبري رحمه الله في شرحه :
" لَمْ يُرِدْ نَفْي اِسْتِحْبَابهَا ،لِأَنَّهُ لَا يُمْكِنُ أَنْ يَأْمُرَ بِمَا لَا يُسْتَحَبُّ , بَلْ هَذَا اَلْحَدِيث مِنْ أَقْوَى اَلْأَدِلَّةِ عَلَى اِسْتِحْبَابِهَا , وَمَعْنَى قَوْلِهِ " سُنَّة " أَيْ شَرِيعَة وَطَرِيقَة لَازِمَة , وَكَأَنَّ اَلْمُرَادَ اِنْحِطَاط مَرْتَبَتهَا عَنْ رَوَاتِب اَلْفَرَائِض .. " انتهى من " فتح الباري " لابن حجر (3/60)

2- عن أنس بن مالك رضي الله عنه قال : ( لَقَدْ رَأَيْتُ كِبَارَ أَصْحَابِ النَّبِي صلى الله عليه وسلم يَبْتَدِرُونَ السَّوَارِي عِنْدَ الْمَغْرِبِ )
رواه البخاري (503)

3- عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رضي الله عنه قَالَ : ( كُنَّا بِالْمَدِينَةِ ، فَإِذَا أَذَّنَ الْمُؤَذِّنُ لِصَلَاةِ الْمَغْرِبِ ابْتَدَرُوا السَّوَارِيَ ، فَيَرْكَعُونَ رَكْعَتَيْنِ رَكْعَتَيْنِ ، حَتَّى إِنَّ الرَّجُلَ الْغَرِيبَ لَيَدْخُلُ الْمَسْجِدَ فَيَحْسِبُ أَنَّ الصَّلَاةَ قَدْ صُلِّيَتْ مِنْ كَثْرَةِ مَنْ يُصَلِّيهِمَا )
رواه مسلم (837)

4- وعن زر بن حبيش قال :
كان عبد الرحمن بن عوف ، وأبي بن كعب يصليان الركعتين قبل المغرب .
رواه عبد الرزاق في " المصنف " (2/433)
وثمة آثار أخرى عن أبي أمامة وغيره في " السنن الكبرى " للبيهقي (2/476)