Pakaiza:
Ba Bid'ah so ka-Qunot sa Sobh sabap sa aden a Hadith a Phitaro o Sahabah Taariq bin 'Aasem RadhiAllaho 'anho a Muhdath so qunot sa soboh ago katawan tano a Kollo Muhdathatin Bid'ah wa kollo bid'atin Dalaalah
Sembag:
Bismillahir Rahmaanir Raheem was Salaato was Salaamo 'ala Rasulihil Kareem wa 'ala aalihi wa ashaabihi wa man tabi'ahom bi ihsaanin ilaa yawmed deen
Aya katharo o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam:
رب حامل فقه ليس بفقيه
Maana: Madakel a maawid sa Fiqh (lagid o mga Muhaddithoon) na kenaba Faqeeh
Sisan so Qur'an ago so Hadith ogaid mbida bida so mga tao sa daradat ko sabot ko Qur'an ago Hadith
Kenaba langon o Tao na Mujtahid odi na miniraot sa daradat a Ijtihad
Thanodan tano pen ka Pat (4) a phekowaan tano sa kokoman ko Agama ago kiya-opakatan aya o mga Ulama sa Ahlus Sunnah Wal Jama'ah
1. Qur'an
2. Hadith
3. Ijma'
4. Qiyas
Omani Imaam ko Madhab na aden a usol iran ko kapetharima-a iran ko Hadith bapiya pen miyakapoon ko sanad a Saheeh ago mbidabida so sabot iranon.
Aden a Hadith a Saheeh ko isa a Imaam na Dha'eef ko isa a Imaam ago miyaka-dakedakel anan
Kenaba kagiya so isa a Sahabah na phitaro iyan a bid'ah so isa a galebek na mimbaloy den mambo a bid'ah a Haraam oba nggalebeka
So mga Sahabah mismo na aden a ikhtilaaf iran ko madakel ko mga Mas-alah ko Agama
Aya ibarat anan na so Abdullah bin 'Umar (RadhiAllaho 'anho) na phelebaden iyan a maito a ator so gii Shambayang a di nyan iphoro so mbala a Lima nyan igira a phe-ruko ago igira a phoon sa Ruko sabap sa kapipikira nyanon na Bid'ah odi na kenaba sunnah gyoto a galebek ka da nyan Mailay so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam oba nyan oto ping-galebek ogaid na so Ama iyan a 'Umar (RadhiAllaho anho) na miyapanothol ko sanad a Saheeh a di nyan iphoro so mbala a Lima nyan sa Ruko ago oriyan o Ruko ka sii nyan bo ipheporo sa takberatul owla.
Lagid iyan na Abdullah bin Mas'ood ago so mga Morit iyan ago so 'Ali (RadhiAllaho 'anho) ago so mga Morit ago Sundaro nyan sa Kufah ko sekaniyan e Khaleefah na di iran iphoro so Mbala a lima iran inonta sa sii bo sa Takbeer Tahreema. Phitaro o Abdullah bin Mas'ood a gyoto so Sambayang o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam.
Go gyanan i phi-kepit o mga Salafus Saaleh a ped ko mga Taabien ago Taabi Taabien sa Kufah sa gyanan mambo e kepit o Hanafi ago so Kadakelan ko mga Maaliki
Miyaka-dake dakel a Mas-alah ko Agama a aden a Ikhtilaaf ron o mga Sahabah sabap sa aden a miyailay o isa a sahabah a pinggalebek o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam a da mailay o salakaw a sahabah.
Aya makalelebi ko mga Muslim batagolabao ron so miyamakapangadi na di iran phepakaito-a so Madhab o salakaw ago di boden miyaka-lebo lebod a kaphe-kokoma tano iranon sa bid'ah sabap bo sa aden a mhitaroon a isa a Sahabah sa bid'ah. Miyaka-dakedakel so Sahabah o Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam
Khapakay a Tharoon ka a para raken na Bid'ah gyoto a galebek ago aden a daleel akenon, so mambo so salakaw raken na aya kepit iyan na Mustahabb odi na Sunnah ago aden mambo a daleel iyan ago so Allah i lebi a matao ko benar.
Mipantag ko pakaiza:
Aya kepit o sabaad ko mga Salafus Saaleh lagid o Imaam Abu Haneefah ago so Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahumallah) ago so miyamangonot kiran na kenaba Sunnah so ka-Qunot sa Soboh inonta bo sa aden a Naazilah (Morala) a miyanggolaola ko inged
Ogaid na thanodan ka so Imaam Ahmad bin Hanbal (Rahimahullah) na phitaro iyan a igira a aden a miyag-Qunot sa Soboh na onot ron den so mga Ma'moom sa ka-qunot, kiya-ayonan sekaniyan san o Imaam o mga Salafi a si Ibn Taymiyyah (ghafarAllaho laho wa lanaa)
So peman يج sabaad ko mga Salafus Saaleh lagid o Imaam Maalik ago so Imaam Shafi'i (Rahimahumallah) na phitaro iran a Sunnah so ka-qunot sa Soboh oman gawii ogaid na aden a mbidaan iran.
1. So Imaam Maalik na aya kepit iyan na aya sunnah na sii qunot ko dapen so Ruko oriyan o Sakeb ko Fatihah ago mainay so Qunot o Imaam ko Sambayang,
2. So peman so Imaam Shafi' na aya kepit iyan na so Qunot na oriyan o Ruko ago phiki-neg o Imaam so Qunot para pheka- Ameen o mga Ma'moom
Aya bo a kiyapelagidan iran na gyoto a kababaloy o Qunot sa Soboh a Sunnah odi na Mashro'
Aden peman ko mga Salafus Saaleh lagid o Ameerul Mu'mineen fil Hadith Imaam Sufyan ath-Thawri (Rahimahullah), Imaam o Ahlus Sunnah wal Jama'ah a ped ko mga Taabi Taabien, na aya kepit iyan na di sekaniyan Qunot ogaid na saden sa Qumonot sa Soboh na Mapiya go saden sa di Qumonot na Mapiya
قال سفيان الثوري إن قنت في الفجر فحسن وإن لم يقنت فحسن
(Sunan Tirmidhi)
Sabap sa aya Original tano a Madhab tano sa Pilipinas na Shafi'iyyah na aya phagosayn aken na so kababaloy a Qunot a Mashro' odi na Sunnah
Phitaro o Imaam al-Haazimi (584 AH) na phitaro iyan ko Kitab iyan al-i'tibaar fi bayaan al-Naasikh wal Mansookh:
So ka-qunot sa Soboh na kepit o Madakel ko mga (Salafus Saaleh) Sahabah ago Taabien
So mga Sahabah na gyanan e kepit o 'Ammar bin Yaasir, Ubay bin Ka'b, Abu Musa al-Ash'ari, Abdur Rahmaan a wata a mama o Abu Bakr as-Siddique, ago miyapanothol a kepit o Abdullah bin 'Abbas, Abu Hurayrah, Al-Baraa bin Al-'Aazeb, Anas bin Maalik, Abu Haleemah Mu'adh bin Al-Haareth al-Ansaari, Kafaaf bin Eema bin Rahdhah, Ahbaan bin Sayfi, Sahl bin Sa'd as-Saa'idiy, Urfujah bin Shurayh, Mu'aawiyah bin Abi Sufyaan go so 'Aishah as-Siddiqah (RadhiAllaho 'anhom)
So mga Mukhadramoon na gya-i Kepit o Abu Raja' al-Ataaradiy, Suwayd bin Ghaflah, Abu 'Uthmaan Al-Nahdiy go so Abu Raa-fi'i (Rahimahomullah)
So mga Salafus Saaleh a ped ko mga Taabien na gyanan i kepit o Sayyidut Taabien (Olowan o mga Taabien) Imaam Sa'eed bin Al-Musayyib, Imaam Al-Hasan al-Basri, Imaam Muhammad bin Sirreen, Imaam Abaan 'Uthmaan, Imaam Qatadah, Imaam Tawos, Imaam 'Ubayd bin 'Umayr, Imaam ar-Rabee' bin Khuthaym, Imaam Ayyoob as-Shaktiyaani, Imaam 'Ubaydah as-Salmaani, Imaam 'Urwah bin Zubayr (Pakiwataan o 'Aaisha RadhiAllaho 'anha), Imaam Ziyaad bin 'Uthmaan, Imaam AbdurRahmaan bin Abi Layla, Ameerul Mu'mineen (Khaleefah) Umar bin 'Abdul 'Azeez ago so Imaam Humayd at-Taweel (Rahimahumollah)
So mga Salafus Saaleh ko mga Taabi-Taabien na gyanan i kepit o Imaam Abu Ishaaq, Imaam Abu Bakr bin Muhammad, Imaam al-Hakam bin 'Utbah, Imaam Hammad, Imaam Maalik (Imaamu Daaril Hijrah) go so mga Ulama sa Hijaaz, Imaam Al-'Awzai go so kadakelan ko mga Ulama sa Shaam go gyanan i Kepit o Naaserul Hadith Imaam ash-Shafi'i (Rahimahumollah)
Phitaro o Imaam Nawawi (Rahimahullah):
قال النووي في شرح المهذب: القنوت في الصبح مذهبنا وبه قال أكثر السلف ومن بعدهم أو كثير منهم
So ka-Qunot sa Sobh na kepit ami ago kepit o pinaka-madakel ko mga Salafus Saaleh go so miyamaka-tondog kiran odi na so kadakelan kiran
Phitaro aken:
Lagidai a kadakel a Salafus Saaleh na pakapenggalebek neka sa Bid'ah a Marata?
Katii so sabaad ko mga Daleel sa Hadith:
1. So Hadith o Anas (RadhiAllaho 'anho):
عن أنس بن مالك قال ما زال رسول الله صل الله عليه و سلم يقنت فى الفجر حتى فارق الدنيا
Miyakapoon ko Anas bin Maalik a phitaro iyan a Diden mararampet so kaphe-qunot o Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam sa Fajr (Soboh) taman ko kiyawafat iyan
(Sunan Daaraqutni, Ahmad, Sunan al-Bayhaqi ago Mustadrak al-Haakim go so Sanad iyan na Saheeh)
Phitaro o Imaam Nawawi ko Sharhul Muhadhdhab al- Majmo':
حديث صحيح رواه جماعة من الحفاظ و صححوه
(Gyanan na Saheeh a Hadith a piyanothol o grupo o mga Huffaz ago phitaro iran na Saheeh)
Note:
Aden a mga Ulama a piyaka-Dha'eef iran gyai a Hadith sabap sa aya paratiyaya iran na Dha'eef so isa ko miyanothol ron maana so Abu Ja'far Ar-Raazi
Aya sembag ami san na miyaka-dakedakel so mga Ulama a phitaro iran a Thiqah odi na Saalehul Hadith so Abu Ja'far ar-Raazi
Sa Katii siran:
1. Imaam Ahmad bin Hanbal sii ko Riwayat o Hanbal (Pakiwataan iyan)
2. Imaam Ibnul Madeeni sii ko riwayat o Muhammad bin Uthmaan bin Abi Shaybah
3. Imaam Yahya bin Maeen
4. Imaam Ibn Ammar al-Mawsili
5. Imaam Abu Haatim ar-Raazi
6. Imaam Ibn 'Adi
7. Imaam Ibn Sa'd
8. Imaam Al-Haakim Naysaboori
9. Imaam Ibn Abdil Barr
10. Imaam Shu'bah na kominowa sa Hadith ko Abu Ja'far ar-Raazi ago di sekaniyan pag-narrate inonta sa Thiqah (Qawaid Ulom al-Hadith by Shaykh Zafar Uthmaani)
11. Imaam Ibn Khuzaymah (311) - Sabap sa inibetad iyan so dowa a Hadith o Abu Ja'far ko saheeh nyan
12. Imaam Ibn Shaheen (385) - Phitaro iyan a Saaleh (Taarekhu asmais sifaat)
13. Imaam Daaraqutni (385) -
14. Imaam Abu Abdullah al-Qurtobi (671) - Tafsir iyan ko (Surah Ali Imraan verse 128-129) na phitaro iyan a saheeh so Hadith o Razi ko Qunot ko Fajr)
15. Imaam Abul Abbas al-Qurtobi (656) - (Ibn Mulaqqin sii ko kitab iyan a Badrul Muneer)
Go Phitaro o Al-Hafiz Waliud Deen al-Iraaqi (Tarheelut Tathreeb) na piyaka-Thiqah gya-i a mga Imaam so Abu Ja'far al-Raazi
16. Imaam Abu Abdullah al-Bajali
17. Imaam Abu Abdullah al-Haakim
18. Imaam Al-Bayhaqi
19. Imaam Nawawi (Sharhul Muhadhdhab)
20. Imaam Abu Bakr al-Haazimi (584) - (al-i'tibaar fi bayaan al- Naasikh wal Mansookh)
21. Imaam Ibn Mulaqqeen (Badrul Muneer)
22. Hafiz Ibn Hajar Asqalaani - Hasan ko (kitaab iyan a Nata-ijul Afkaar)
23. Al-Haafiz Diya al-Maqdesi al-Hanbali (643) na di manothol sa Hadith phoon ko Abu Ja'far ar- Razi ko kitab iyan a al-Mukhtaarah - ipendaleel iyan sa khapakay a odi Thiqah rekaniyan so Razi na Sadooq
24. Imaam Muhammad Ibn Yusuf al-Saalehi (Subul Huda war Rashaad) - Phitaro iyan a Sadooqul Hifdh
25. Haafiz Nurud Deen Haythami (807) - Majmauz zawaaid - Thiqah
26. Phitaro o Imaam Dhahabi - Saalihul Hadith (Meezanul I'tidaal), Sadooq - al-Mughni fi du'afah
27. Al-Haafiz Ahmad al-Busayri (840) - Thiqah (Ithaaful Khiyarah)
28. Al-Hafiz Sibt ibn al-Ajami (Burhaanud Deen al Halabi) (841) - Saalehul Hadith. (Al-Ightibaat)
29. Dr. Abdul Azeez bin Saaleh al-Luhaydaan (Imaam Muhammad Sa'ud University in Riyaadh) - Sadooq laa ba'sa bihi (Shuyukh Shu'bah al-ladheena da'afahom Imaam Ahmad)
30. Imaam Ibn Hazm DhaaHeriy (456) - inaloy nyan so sanad ar-Raazi ago phitaro iyan ko Muqaddimah al-Muhalla (si sekaniyan phag-daleel inonta ko Thiqaat)
31, Shaykh Nawaab Siddique Hasan Khan (1307) - Salafi - Saheeh (Abjadul 'Uloom)
32. Shaykh Muhammad bin Abdil 'Azeem al-Zurqaani (1367) - Saheeh (Manaahilul 'Irfaan fi Uloomil qur'an)
33. Shaykh Shu'ayb Al-Arnaot - Hasan (Editing Musnad Ahmad)
34. Shaykh Muhammad Husayn al-Dhahabi (Tafsirul Mufassiroon), Shaykh Wasiullah Abbas (Editing of Fadaelus Sahabah by Imaam Ahmad), Shaykh Hamza Zayn. (Editing Musnad Ahmad) - Saheeh
35. Shaykh Muhammad ibn Muhammad Abu Shuhbah (Isra-iliyyat wal Mawdo'at fi kotob tafsir)
- Phitaro iyan a saheeh
Gyanan so mga Ulama a tiyarima iran a Thiqah, Saheeh odi na Hasan so Hadith o Abu Ja'far al-Raazi sa aya kepit ami ron na Saheeh odi na Hasan so Hadith iyan
2. So Kepit o Abu Bakr, Umar ago Uthmaan (RadhiAllaho 'anho)
ونحو ما جاء عن العوام بن حمزة قال : سألت أبا عثمان عن القنوت في الصبح ، قال : بعد الركوع ، قلت : عمن ؟ ، قال : عن أبي بكر وعمر وعثمان
Phitaro o al-Awwam bin Hamzah: Inizaan aken so Abu Uthmaan mipantag ko qunot sa Soboh sa phitaro iyan: Oriyan o Ruko, Phitaro iyan, anda ka miyakowa a Kepit? Phitaro iyan: Phoon ko Abu Bakr, Umar ago 'Uthmaan (RadhiAllaho 'anhom)
(Sunan Bayhaqi go Phitaro iyan a Hadith Hasan)
روى البزار عن سيدنا أنس: أن رسول الله صل الله عليه و سلم قنت حتى مات وابو بكر حتى مات عمر حتى مات
Piyanothol o Al-Bazzar a phoon ko Anas (RadhiAllaho 'anho) a mataan a so Rasulollah Sallallaho 'Alayhi wa sallam na phe-qunot taman ko kiyawafat iyan, so Abu Bakr na phequnot taman ko kiyawafat iyan, So Umar na Phe-qunot taman ko kiyawafat iyan
(Kashful Astaar - Phitaro o Haafiz Imaam Nurud Deen al-Haythami: So mga panonothol na mga Thiqah (Kasasarigan) go Phitaro e Shaykh Saqqaf: Hadith Muttasil Saheeh)
3. So Athar o Khaleefah 'Umar (RadhiAllaho 'anho):
سئل انس بن مالك: ا قنت عمر فى صلاة الصبح؟ قال لقد قنت من هو خير منه قنت النبى صل الله عليه و سلم
Inizaan so Anas (RadhiAllaho 'anho): Ba miyag-qunot so Umar (RadhiAllaho 'anho) ko sambayang a Soboh? Phitaro iyan (Anas): Mataan a miyag-Qunot so mas makalelebi adi sekaniya, Miyag-qunot so Nabi Sallallaho 'Alayhi wa sallam
(Tanqeeh al-Tahqeeq fi ahaadith al-Ta'leeq, Al i'tibaar fin Naasikh wal mansookh)
Phitaro o Imaam Ibn Abdil Barr: Mas madakel so mitharo a phe-qunot so 'Umar RadhiAllaho 'anho ko Sambayang a Soboh (Al-Istidhkaar)
Phitaro o Imaam Tahawi:
So Abdur Rahmaan bin Abi Layla, 'Ubayd bin 'Aamer, Taareq bin Shihaab na phitaro iran a phe-qunot so Umar (RadhiAllaho 'anho) sa Soboh ago so sanad iyan na Saheeh
4. So Athar o Khaleefah 'Ali (RadhiAllaho 'anho) ago so Abu Musa al- Ash'ari (RadhiAllaho 'anho)
عن عبد الله بن معقل قال كان على و أبو موسى يقنتان فى صلاة الصبج
Phitaro o Abdullah bin Ma'qal a aya olaola o 'Ali (RadhiAllaho 'anho ) ago so Abu Musa al Ash'ari (RadhiAllaho 'anho) na phequnot siran sa Soboh
(Tahawi ago Sunan Bayhaqi go phitaro o Imam Nimawi a so sanad iyan na Saheeh, Phitaro o Imaam Bayhaqi: Haadha 'an 'Ali Saheehon Mash-hoor - Gyanan na Saheeh ago Lumalangkap a Galebek o Ali RadhiAllaho 'anho )
5. So Athar o Abdullah bin Abbas (RadhiAllaho 'anho)
عن أبى رجاء عن ابن عباس قال صليت معه الفجر فقنت
Phitaro o Abu Raja: Mishambayang ako sa Soboh a ped aken so Abdullah bin 'Abbas (RadhiAllaho 'anho) na miyag-qunot sekaniyan
(Tahawi go Phitaro e Imaam Nimawi a so so sanad iyan na Saheeh)
Phitaro aken:
Gyanan i Sembag ko Hadith o Tareeq al-Ashja'i (RadhiAllaho 'anho)
Ogaid na diden mapiya ko Muslim a Phe-qunot sa soboh o ba nya phepakarataan iyan so di qunot sa soboh, lagid iyan na oba so di qunot na oba nyan pakarata-a so Phe-qunot
Sabap sa omanisa na aden a thitindegan iyan a Daleel ko kepit iyan ago moonot sa Imaam a Kasasarigan so 'Ilmo iyan
So moonot ko Shafi'iyyah na Sunnah a Maka-qunot siran ko Soboh ago ped pen oto ko Ab'aadhus Salaah sa aya maana nyan na opama ka makalipat siran qumunot sa Sobh na Sunnah kenaba Waajib a sumujod siran sa Sahwi
Addendum:
So peman so mga tao a aya bo den a di iran di tharoon na antona-a ini a kiyalibogan kami ka mbarambarang den a kepit o mga Ulama
Aya sembag aken kiran na:
Aya sabap a kiyalibogi reka na sabap sa kenaba ka pemana-i Mujtahid na di ka tumetendo sa Madhab ka
So miyamakalala a Muhaddith sa donya lagid o
1. Imaam Bayhaqi (Miyapanthol a so minisorat iyan a kitab na phamanik 1,000 Volumes)
2. Imaam Daaraqutni (Lumalangkap ko Expertise iyan sa Hadith ago Jarh wa Ta'deel)
3. Shaykhul Islaam wa Ameerul Mu'mineen fil Hadith al-Haafiz Ibn Hajar As-qalaani (Sekaniyan so Khirek ko Tanto a kadadayoan a osayan ko Saheeh Bukhaari maana Fathul Baari) - Aya kabasa ron o sabaad ko mga Ulama na o aden a satiman bo a Hadith a di nyan katawan na mararani sa Mawdho' gyoto a Hadith
4, Imaam Nawawi (Sekaniyan so khirek ko Riyaadhus Saaliheen ago so more than 20 volumes a Encylopedia a Fiqh ago Hadith - Sharhul Muhadhdhab)
5. Imaam Ibn Maajah (Kirek ko Sunan Ibn Maajah sa Sihah Sittah)
6. Imaam Daarimi (Sunan Daarimi)
7. Imaam Haakim (Mustadrak Saheehayn)
8. Imaam Ibn Khuzaymah (Saheeh Ibn Khuzaymah)
9. Imaam Dhahabi (Morit o Ibn Taymiyyah)
10. Imaam Tabaraani
Ago madakel pen a mga Muhaddithoon sa Donya
So Miyamakalala a Mufassir sa Qur'an :
1. Imaam Ibn Katheer (Tafsir Ibn Katheer)
2. Imaam Suyuti (Tafsir Durril Manthoor)
3. Imaam Baghawi (Tafsir Baghawi lumalangkap sekaniyan Muhyes Sunnah)
4. Imaam Baydaawi (Tafsir Baydaawi)
5. Imaam Fakhrud Deen ar- Raazi (Tafsir
Ago miyamakalala a Fuqaha:
1. Imaam Ghazzali
2. Imaam al- Maawardi
3. Imaam Ibn Hajar Haytami
4. Imaamul Haramayn
5. Shaykhul Islaam Zakariyyah al-Ansaari
6. Imaam Khateeb Shirbeeni
7. Imaam Shamsud Deen al-Ramli
Tanto a madakel oba ken sii mibetad a miyamakalala a Ulama sa donya na moonot sa Shafi'iyyah
So tao na ba biden pamatiya sa Taarekh (Islamic History) na mailay nyan ka kadakelan ko mga Muhadditheen, Fuqaha, Islamic Historian, Arabic Grammarian, Awliyaa ago sabaad ko mga Islamic Emperor lagid o Salahud Deen Ayyubi (Rahimahumullah) na moonot sa Madhab a Shafi'iyyah
Aya bo a kiyatendoa ko ron sa Madhab Shafi'iyyah na kagiya gyanan i Madhab o mga Lokes tano
WAllaho a'lam bis sawaab